ยุง
หมายถึง น. ชื่อแมลงขนาดเล็กหลายชนิดในวงศ์ Culicidae โดยทั่วไปลำตัวยาว ๓-๖ มิลลิเมตร มีปีก ๑ คู่ ปีกมีเกล็ดติดอยู่ตามเส้นปีกและอาจคลุมไปถึงหัวและลำตัวด้วย หนวดยาว ขนที่ปกคลุมหนวดของตัวเมียสั้น ของตัวผู้ยาว ปากเป็นชนิดเจาะดูด เช่น ยุงรำคาญในสกุล Culex ยุงลาย ในสกุล Aedes ยุงก้นปล่องในสกุล Anopheles เฉพาะตัวเมียกินเลือด.
ยุงกวาด
หมายถึง ดู หญ้าขัดใบยาว.
ยุงปัด
หมายถึง ดู หญ้าขัดใบยาว.
ยุงปัด
หมายถึง น. ไม้สำหรับปัดกวาดผง ทำด้วยต้นขัดมอน, ทางพายัพเรียกว่า ไม้ยู.
ยุงปัดแม่ม่าย
หมายถึง ดู หญ้าขัด.
ยุด
หมายถึง ก. ฉุดไว้ เช่น ยุดมือ, ดึงไว้ เช่น ครุฑยุดนาค, รั้งไว้ เช่น ยุดไว้เป็นตัวประกัน.
ยุต
หมายถึง [ยุด] น. เศษด้ายเศษผ้าใช้เช็ดน้ำมันเครื่องเป็นต้นใช้แล้วทิ้งไป.
ยุต
หมายถึง [ยุด] ก. ประกอบ. (ป. ยุตฺต; ส. ยุกฺต).
ยุติ
หมายถึง [ยุดติ] ก. ตกลง, จบ, เลิก, เช่น เรื่องนี้ยุติแล้ว ไม่ต้องพิจารณาอีกต่อไป.
ยุติ,ยุติ-,ยุติ-
หมายถึง [ยุดติ-] ก. ชอบ, ถูกต้อง. (ป. ยุตฺติ; ส. ยุกฺติ).
ยุติธรรม
หมายถึง น. ความเที่ยงธรรม, ความชอบธรรม, ความชอบด้วยเหตุผล, เช่น ศาลย่อมทรงไว้ซึ่งความยุติธรรม; ชื่อกระทรวงที่มีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับการศาลยุติธรรม แต่ไม่รวมถึงการพิจารณาพิพากษาอรรถคดี.
ว. เที่ยงธรรม, ไม่เอนเอียงเข้าข้างใดข้างหนึ่ง, ชอบด้วยเหตุผล, เช่น ราคายุติธรรม กรรมการตัดสินอย่างยุติธรรม.
ยุทธ,ยุทธ-,ยุทธ์
หมายถึง [ยุดทะ-] น. สงคราม, การรบพุ่ง. (ป., ส.).
ยุทธการ
หมายถึง น. การรบ, การทำสงคราม.
ยุทธนา
หมายถึง (กลอน) น. สงคราม, การรบพุ่ง.
ยุทธนาการ
หมายถึง น. อาการที่รบกัน, การรบกัน.
ยุทธนาธิการ
หมายถึง น. หน้าที่แห่งการรบ, หน้าที่แผนกการรบ.
ยุทธนาวี
หมายถึง น. สงครามทางเรือ เช่น ยุทธนาวีที่เกาะช้าง.
ยุทธปัจจัย
หมายถึง น. สิ่งของทั้งปวงที่มิใช่ยุทธภัณฑ์ แต่เป็นสิ่งเกื้อกูลต่อการรบ เช่น อาหาร ยา เคมีภัณฑ์ รวมถึงสัตว์พาหนะด้วย.
ยุทธภัณฑ์
หมายถึง (กฎ) น. อาวุธ เครื่องอุปกรณ์ของอาวุธ สารเคมี สารชีวะ สารรังสี หรือเครื่องมือเครื่องใช้ที่อาจนำไปใช้ในการรบหรือการสงครามได้.
ยุทธภูมิ
หมายถึง น. สนามรบ.
ยุทธวิธี
หมายถึง น. วิธีและอุบายของการรบ.
ยุทธวินัย
หมายถึง (โบ) น. กฎของการรบ.
ยุทธศาสตร์
หมายถึง น. วิชาว่าด้วยการพัฒนาและการใช้อำนาจทางการเมือง เศรษฐกิจ จิตวิทยา และกำลังรบทางทหารตามความจำเป็นทั้งในยามสงบและยามสงคราม.
ว. ที่มีความสำคัญทางการเมือง เศรษฐกิจ จิตวิทยา และกำลังรบทางทหาร ทั้งในยามสงบและยามสงคราม เช่น จุดยุทธศาสตร์.
ยุทธหัตถี
หมายถึง น. การต่อสู้กันด้วยอาวุธบนหลังช้าง เป็นวิธีการรบอย่างกษัตริย์ในสมัยโบราณ เช่น พระนเรศวรทรงทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชา, การชนช้าง ก็ว่า.
ยุทธโยธา
หมายถึง น. งานช่างที่เกี่ยวกับทหาร เช่น การขุดคูสนามเพลาะ.
ยุทโธปกรณ์
หมายถึง น. วัสดุอุปกรณ์ทั้งปวงและยุทธภัณฑ์ทุกชนิดซึ่งใช้ในราชการทหาร รวมทั้งเครื่องมือยานยนตร์ ชิ้นส่วนอะไหล่สาธารณูปโภคอันจำเป็นเพื่อปฏิบัติการรบหรือเพื่อดำรงและสนับสนุนกิจกรรมทางทหารโดยไม่คำนึงถึงว่าจะมีความมุ่งหมายทางธุรการหรือทางการรบ.
ยุบ
หมายถึง ก. ทรุด เช่น ดั้งจมูกยุบ, บุบเข้าไป เช่น หัวกะโหลกยุบ หน้าหม้อรถยนต์ยุบ, ลด, ลดลง, เช่น พุงยุบ ฝียุบ, เรียกจังหวะรำของโขนละครเมื่อทำตัวให้เตี้ยลงหลังจากยืดตัวขึ้นก่อนแล้ว; เลิก, ยกเลิก, เช่น ยุบกระทรวง ยุบตำแหน่ง; ทำให้หลอมละลายเพื่อทำให้เป็นอีกอย่างหนึ่ง เช่น ยุบกำไลทำแหวน.
ยุบยอบ
หมายถึง ก. น้อยลง, จนลง, ขัดสนลง, เช่น ใช้เท่าไร ๆ เงินก็ไม่ยุบยอบ.
ยุบยับ
หมายถึง ว. อาการที่เสียแล้วเสียอีก, ย่อยยับ, เช่น เสียเงินยุบยับ.
ยุบยิบ
หมายถึง ว. ละเอียดเกินไป, ถี่ถ้วนเกินไป, เช่น ตรวจยุบยิบ คิดยุบยิบทุกบาททุกสตางค์; อาการคันน้อย ๆ ทั่วทั้งตัวหรือเฉพาะบริเวณใดบริเวณหนึ่ง เช่น คันยุบยิบไปทั้งตัว คันจมูกยุบยิบ.
ยุบล
หมายถึง น. ข้อความ, เรื่องราว.
ยุพ,ยุพ-
หมายถึง [ยุบพะ-] ว. หนุ่ม, สาว. (ป., ส. ยุว).
ยุพดี
หมายถึง [ยุบพะดี] น. หญิงรุ่น, หญิงสาว. (ป., ส. ยุวตี).
ยุพยง,ยุพเยาว์
หมายถึง น. หญิงกำลังสาวสวย, นางงาม.
ยุพราช,ยุพราชา
หมายถึง น. รัชทายาทที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวสถาปนาขึ้นเป็นตำแหน่งสมเด็จพระยุพราช โดยพระราชทานยุพราชาภิเษกหรือโดยพิธีอย่างอื่นสุดแท้แต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ.
ยุพา,ยุพาน,ยุพาพาล,ยุพาพิน
หมายถึง (กลอน) น. หญิงสาวสวย.
ยุพเรศ
หมายถึง (กลอน) น. นางกษัตริย์, หญิงสาวสวย.
ยุยง
หมายถึง ก. ยุหรือส่งเสริมให้ทำในสิ่งที่ไม่ดีหนักขึ้น เช่น ยุยงให้หนีโรงเรียน ยุยงให้เล่นการพนัน.
ยุรบาตร
หมายถึง [ยุระบาด] (กลอน) ก. เดิน, ใช้ว่า ยะยุรบาตร ก็มี.
ยุรยาตร
หมายถึง [ยุระยาด] (กลอน) ก. เดิน, แผลงเป็น ยวรยาตร หรือ ยัวรยาตร ก็มี.
ยุว,ยุว-,ยุวา,ยุวาน
หมายถึง น. ชายหนุ่ม.
ว. หนุ่ม, รุ่น. (ป.; ส. ยุวนฺ, ยุวานก).
ยุวชน
หมายถึง น. เด็กวัยรุ่น.
ยุวดี
หมายถึง น. หญิงรุ่น, หญิงสาว. (ป., ส. ยุวตี).
ยุวราช,ยุวราชา
หมายถึง น. พระราชกุมารที่ได้รับอภิเษกหรือทรงรับแต่งตั้งอยู่ในตำแหน่งที่จะสืบราชสมบัติเป็นพระเจ้าแผ่นดินต่อไป. (ป., ส.).
ยุส่ง
หมายถึง ก. หนุนให้ทำโดยไม่ห้ามปราม.
ยุหงิด
หมายถึง น. มุหงิด.
ยุหบาตร
หมายถึง น. กระบวนทัพ. (ตัดมาจาก พยุหบาตร).
ยุแยง
หมายถึง ก. ยุให้ทั้ง ๒ ฝ่ายแตกกัน.
ยุแยงตะแคงแซะ,ยุแยงตะแคงรั่ว,ยุแยงตะแคงแส่
หมายถึง ก. ยุให้ทั้ง ๒ ฝ่ายแตกกัน.
ยุแหย่
หมายถึง ก. ยุให้เขาแตกกัน เช่น ยุแหย่ให้เขาแตกสามัคคี.
ยุแหย่
หมายถึง ก. ยุให้ทั้ง ๒ ฝ่ายแตกกัน.
ยุให้รำตำให้รั่ว
หมายถึง (สำ) ก. ยุให้แตกกัน, ยุให้ผิดใจกัน.
ยุไม่ขึ้น
หมายถึง ก. หนุนเท่าไร ๆ ก็ไม่ยอมทำตาม.
ยุ่ง
หมายถึง ว. อาการของสิ่งที่เป็นเส้นเป็นฝอยสับสนพัวพันกันถึงกับต้องสางจึงจะเป็นระเบียบเรียบร้อยได้ เช่น ผมยุ่ง ไหมพันกันยุ่ง, ไม่เรียบร้อย เช่น เขียนหนังสือยุ่งอ่านไม่ออก ข้าวของปนกันยุ่ง, อาการที่ทำให้สับสน เช่น ทำเรื่องยุ่ง, เรียกผู้ที่ชอบทำให้สับสนวุ่นวายว่า ตัวยุ่ง.
ก. เข้ามาเกี่ยวข้องพัวพันโดยไม่จำเป็น เช่น อย่าไปยุ่งเรื่องของเขา อย่าไปยุ่งกับเขา, มีธุระพัวพันมาก เช่น กำลังยุ่งอย่ามากวนใจ, วุ่นวายไม่เป็นปรกติ เช่น ยุ่งกันไปทั้งบ้าน.
ยุ่งขิง
หมายถึง (ปาก) ว. ยุ่งมาก, นุงนัง, สับสนวุ่นวาย.
ยุ่งยาก
หมายถึง ว. สลับซับซ้อนสางออกยาก เช่น ปัญหาการเงินยุ่งยาก.
ยุ่งยิ่ง
หมายถึง ก. ยุ่งจุก ๆ จิก ๆ เช่น ยุ่งยิ่งเรื่องปัญหาครอบครัว.
ยุ่งสมอง
หมายถึง ก. ทำให้ความคิดสับสน เช่น อย่าเอาเรื่องนี้มาคิดให้ยุ่งสมอง.
ยุ่งเหมือนยุงตีกัน
หมายถึง (สำ) ว. ยุ่งเหยิง, สับสนปนเปกัน.
ยุ่งเหยิง
หมายถึง ว. ยุ่งกันใหญ่, วุ่นวายไม่มีระเบียบ, เช่น การจลาจลทำให้บ้านเมืองยุ่งเหยิง.
ยุ่งใจ
หมายถึง ก. กังวลวุ่นวายใจ เช่น เรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ก็ทำให้ยุ่งใจได้.
ยุ่บ,ยุ่บยั่บ
หมายถึง ว. อาการที่เคลื่อนไหวกระดุบกระดิบของสัตว์เล็ก ๆ อย่างหนอน มด ปลวก จำนวนมาก ๆ เช่น มดขึ้นยุ่บ หนอนไต่ยุ่บยั่บ, โดยปริยายใช้แก่คนจำนวนมาก ๆ เช่น ที่สนามหลวงคนเดินขวักไขว่ยุ่บยั่บไปหมด.
ยุ่มย่าม
หมายถึง ว. ยุ่ง, เกะกะไม่เป็นระเบียบเรียบร้อย, เช่น หนวดเครายุ่มย่าม; อาการที่เข้าไปยุ่งเกี่ยวในเรื่องที่มิใช่หน้าที่ของตน เช่น เขาชอบเข้าไปยุ่มย่ามในเรื่องของคนอื่น, อาการที่เข้าไปยุ่งเกี่ยวในสถานที่หวงห้ามหรือในที่ที่ตนไม่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง เช่น ห้ามเข้าไปยุ่มย่ามในเขตหวงห้าม เขาชอบเข้าไปยุ่มย่ามในสถานที่ราชการ.
ยุ่ย
หมายถึง ว. ผุหรือเปื่อยจนสลายตัวได้ง่าย เช่น ไม้เนื้อยุ่ย ดินยุ่ย.
ยุ้ง
หมายถึง น. สิ่งปลูกสร้างสำหรับเก็บข้าวเปลือกข้าวโพดเป็นต้นประจำบ้าน.
ยุ้ย
หมายถึง ว. ยื่นโป่งออกมาอย่างน่ารักน่าเอ็นดู เช่น แก้มยุ้ย เด็กพุงยุ้ย.
ยู
หมายถึง (ถิ่น-พายัพ) น. ไม้ยุงปัดทำด้วยต้นขัดมอน เรียกว่า ไม้ยู.
ยูง
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Dipterocarpus grandiflorus Blanco ในวงศ์ Dipterocarpaceae เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง.
ยูง
หมายถึง น. ชื่อนกขนาดใหญ่ในสกุล Pavo วงศ์ Phasianidae ในฤดูผสมพันธุ์ตัวผู้จะมีขนหางยาวและมีแวว เพื่อใช้รำแพนให้ตัวเมียสนใจ อาศัยอยู่ตามป่าโปร่ง มักร้องตอนเช้าหรือพลบคํ่า กินเมล็ดพืช แมลง และสัตว์เล็ก ๆ มี ๒ ชนิด คือ ยูงไทย (P. muticus) หงอนบนหัวตั้งตรงเป็นกระจุก หนังข้างแก้มสีฟ้าและเหลือง ขนส่วนคอ หลัง ตลอดไปถึงปลายหางสีเขียว และยูงอินเดีย (P. cristatus) หงอนบนหัวแผ่เป็นรูปพัด หนังข้างแก้มสีขาว ขนส่วนคอและอกด้านบนสีนํ้าเงิน.
ยูถะ
หมายถึง น. ฝูง, หมู่. (ป., ส.).
ยูถิกา
หมายถึง น. ต้นพุทธชาด. (ส.).
ยูปะ
หมายถึง น. เสาที่ปักอยู่กลางโรงพิธีสำหรับผูกสัตว์ที่จะบูชายัญ. (ส.).
ยูรยาตร
หมายถึง [ยูระ-] (กลอน) ก. เดิน, แผลงเป็น ยวรยาตร หรือ ยัวรยาตร ก็มี.
ยูริก
หมายถึง น. กรดอินทรีย์ชนิดหนึ่ง มีสูตร C5H4N4O3 ลักษณะเป็นของแข็ง ไม่มีสี ละลายนํ้าได้เล็กน้อย มีปรากฏอยู่เป็นจำนวนน้อยในปัสสาวะและในโลหิต ผู้ที่ป่วยเป็นโรคเกาต์ คือมีอาการบวมปวดบริเวณข้อกระดูก จะปรากฏมีเกลือโซเดียมและโพแทสเซียมของกรดนี้เกาะอยู่ที่ข้อกระดูกนั้น ๆ เรียกว่า กรดยูริก.
ยูษะ
หมายถึง น. นํ้าต้มจากผักต่าง ๆ. (ส.).
ยูเรนัส
หมายถึง น. ชื่อดาวเคราะห์ดวงที่ ๗ ในระบบสุริยะ มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า อยู่ห่างดวงอาทิตย์ประมาณ ๒,๘๗๐ ล้านกิโลเมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๕๐,๘๐๐ กิโลเมตร, ดาวมฤตยู ก็เรียก. (อ. Uranus).
ยูเรเนียม
หมายถึง น. ธาตุลำดับที่ ๙๒ สัญลักษณ์ U เป็นโลหะ ลักษณะเป็นของแข็ง สีขาว เนื้อแข็ง หลอมละลายที่ ๑๑๓๒ °ซ. เป็นธาตุกัมมันตรังสีที่มีปรากฏในธรรมชาติ ใช้ประโยชน์เป็นเชื้อเพลิงนิวเคลียร์. (อ. uranium).
ยูโด
หมายถึง น. ศิลปะการต่อสู้และป้องกันตัวอย่างหนึ่งของชาวญี่ปุ่นโดยไม่ต้องใช้อาวุธ.
ยูโรเพียม
หมายถึง น. ธาตุลำดับที่ ๖๓ สัญลักษณ์ Eu เป็นโลหะ ลักษณะเป็นของแข็ง สีเทา เนื้ออ่อนมาก หลอมละลายที่ ๘๒๖ °ซ. ใช้ประโยชน์นำไปดูดกลืนนิวตรอนเพื่อควบคุมปฏิกิริยานิวเคลียร์ ใช้ประกอบเป็นตัวเรืองแสงในเครื่องรับโทรทัศน์สีเป็นต้น. (อ. europium).
ยู่
หมายถึง ก. บู้, ย่น, เยิน, เช่น ฟันต้นไม้เสียมีดยู่ คมมีดยู่.
ยู่ยี่
หมายถึง ว. อาการที่ย่นหรือยับจนเสียรูป เช่น ผ้ายับยู่ยี่ ขยำกระดาษเสียยับยู่ยี่; อาการที่หน้าตาไม่สดชื่นแจ่มใส เช่น ตื่นนอนมาใหม่ ๆ หน้าตายู่ยี่.
ยโส
หมายถึง ก. เย่อหยิ่งเพราะถือตัวว่ามียศ มีปัญญา มีความรู้ มีกำลัง มีทรัพย์ ฯลฯ.
ย็อกแย็ก,ย็อกแย็ก ๆ,ย็อก ๆ แย็ก ๆ
หมายถึง ว. อาการที่ทำอย่างไม่เอาจริงเอาจัง ไม่เข้าท่าเข้าทาง ไม่ถูกแบบถูกแผน หรือไม่ได้เรื่องได้ราว เป็นต้น เช่น ทำงานย็อกแย็ก เต้นย็อกแย็ก ๆ ทำย็อก ๆ แย็ก ๆ.
ย่น
หมายถึง ก. ร่นให้สั้นหรือให้เร็วเข้า เช่น ย่นหนทาง ย่นเวลา, หดร่นเข้าไป เช่น คอย่น, ร่นเป็นริ้วรอย เช่น หน้าย่น, ไม่เรียบ เช่น เสื้อผ้าย่น.
ย่นย่อ
หมายถึง ว. ทำให้สั้น เช่น กล่าวโดยย่นย่อพอได้ความ; ท้อถอย เช่น อย่าได้ย่นย่อ; ย่อย่น ก็ว่า.
ย่อ
หมายถึง ก. ยอบลง เช่น ย่อตัว ย่อเข่า, ลดให้สั้นหรือเล็กลง เช่น ย่อความ ย่อส่วน; ทำให้ยุบเข้าไป, ทำให้จมลึกเข้าไป, เช่น ย่อเก็จ ย่อมุม.
ย่อง
หมายถึง ว. ที่ลอยเหนือขึ้นมา เช่น แกงมันย่อง, มีเงางาม เช่น ขัดพื้นเป็นมันย่อง.
ย่อง
หมายถึง ก. เดินอย่างใช้ปลายเท้าจดลงเบา ๆ.
ย่องกริบ
หมายถึง ก. เดินเข้าไปอย่างเงียบกริบ.
ย่องเบา
หมายถึง ก. อาการที่ย่องเข้าไปลักสิ่งของของเขาเพื่อไม่ให้เจ้าของรู้ตัว.
ย่องเหง็ด
หมายถึง น. จ้องหน่อง. (ช.).
ย่องแย่ง
หมายถึง ว. ไม่ถนัด, ไม่แข็งแรง, (ใช้แก่อาการเดินที่เหยียบไม่ถนัด), กระย่องกระแย่ง ก็ว่า.
ย่อท้อ
หมายถึง ก. ไม่คิดสู้เพราะขาดกำลังใจ.
ย่อพล
หมายถึง ก. ย่นหรือย่อแนวกำลังทหารให้สั้นเข้า.
ย่อม
หมายถึง ว. มีขนาดค่อนข้างเล็กเมื่อเปรียบเทียบกับสิ่งที่ใหญ่กว่า เช่น นี่ขนาดใหญ่ นั่นขนาดย่อม, เบา (ใช้แก่ราคา); ลดลง, หย่อน.
ย่อม
หมายถึง คำช่วยกริยา แสดงว่าเป็นไปตามปรกติ ตามธรรมดา หรือ เป็นสามัญทั่ว ๆ ไป เช่น สัตว์ทั้งหลายเกิดมาแล้วย่อมตาย.
ย่อมุม
หมายถึง ก. ทำให้มุมของผังพื้นหรือวัตถุ เช่น แท่น ฐาน เสา ลึกเข้าไปทางด้านในเป็นมุม ๙๐ องศา.
ย่อมเยา
หมายถึง ว. มีราคาถูก, มีราคาพอสมควร.
ย่อย
หมายถึง ก. ทำเป็นส่วนเล็กส่วนน้อยโดยแยกจากส่วนใหญ่ เช่น ย่อยหิน; ทำให้ละลายจนซึมซาบได้ เช่น ย่อยอาหาร.
ว. เรียกส่วนน้อยที่แยกจากส่วนใหญ่ เช่น ส่วนย่อย กลุ่มย่อย, เบ็ดเตล็ด, ไม่สำคัญ, เช่น ข่าวย่อย, เรียกละครเรื่องสั้น ๆ ว่า ละครย่อย; เรียกธนบัตรที่ราคาน้อยกว่าฉบับที่มีราคามากว่า ธนบัตรย่อย หรือ แบงก์ย่อย.
ย่อยข่าว
หมายถึง ก. หยิบยกเฉพาะประเด็นสำคัญของข่าวมากล่าว.
