ตั๊กแตน
หมายถึง [ตั๊กกะ-] น. ชื่อแมลงหลายชนิดในหลายวงศ์ ลำตัวยาว มีขนาดต่าง ๆ กัน อาจมีปีกหรือไม่มีก็ได้ พวกที่มีปีกจะมี ๒ คู่ คู่แรกค่อนข้างหนา ยาวและแคบ คู่หลังบางและกว้างใหญ่ พับไปอยู่ใต้ปีกคู่แรกได้ ปากเป็นชนิดกัดกิน อกมีลักษณะต่างกันมาก อาจกว้างใหญ่ แคบ ยาว หรือสั้นก็มี ขาอาจเหมือนกันหมด หรือมีขาหน้าหรือขาหลังใหญ่กว่าคู่อื่น ๆ เช่น ตั๊กแตนผี (Aularchis miliaris) ในวงศ์ Acrididae ตั๊กแตนตำข้าว (เช่น ชนิด Hierodula membranaceus) ในวงศ์ Mantidae ตั๊กแตนใบไม้ (เช่น ชนิด Phyllium pulcherifolium) ในวงศ์ Phasmidae.
ตั๋ว
หมายถึง น. บัตรบางอย่างที่แสดงสิทธิของผู้ใช้ เช่น ตั๋วรถ ตั๋วหนัง. (จ.).
ตั๋วรูปพรรณ
หมายถึง (กฎ) น. เอกสารแสดงตำหนิรูปพรรณสัตว์พาหนะ.
ตั๋วสัญญาใช้เงิน
หมายถึง (กฎ) น. หนังสือตราสารซึ่งบุคคลคนหนึ่งเรียกว่า ผู้ออกตั๋ว ให้คำมั่นสัญญาว่าจะใช้เงินจำนวนหนึ่งให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง หรือใช้ให้ตามคำสั่งของบุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้รับเงิน.
ตั๋วเงิน
หมายถึง (กฎ) น. หนังสือตราสารซึ่งสั่งให้จ่ายเงินหรือสัญญาว่าจะจ่ายเงินตามกฎหมาย มี ๓ ประเภท คือ ตั๋วแลกเงิน ตั๋วสัญญาใช้เงิน และเช็ค.
ตั๋วเงินคลัง
หมายถึง น. ตั๋วเงินซึ่งออกโดยกระทรวงการคลัง เพื่อเป็นหลักฐานการกู้เงินระยะสั้นของรัฐบาล.
ตั๋วเงินจ่าย
หมายถึง (บัญชี) น. ตั๋วแลกเงินของฝ่ายลูกหนี้ที่ต้องใช้เงินตามสัญญา ลงบัญชีในช่องหนี้สิน.
ตั๋วเงินรับ
หมายถึง (บัญชี) น. ตั๋วแลกเงินของฝ่ายเจ้าหนี้ที่จะได้รับเงินตามสัญญา ลงบัญชีในช่องทรัพย์สิน.
ตั๋วแลกเงิน
หมายถึง (กฎ) น. หนังสือตราสารซึ่งบุคคลคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้สั่งจ่าย สั่งบุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้จ่าย ให้ใช้เงินจำนวนหนึ่งแก่บุคคลคนหนึ่ง หรือให้ใช้ตามคำสั่งของบุคคลคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้รับเงิน.
ตา
หมายถึง น. ส่วนหนึ่งของร่างกายคนและสัตว์ ทำหน้าที่เป็นเครื่องดูรูป; ส่วนหนึ่งของต้นไม้ตรงที่แตกกิ่ง, รอยของต้นไม้ตรงที่เคยแตกกิ่ง; ช่องที่เกิดจากการถัก สาน หรือลากเส้นผ่านกัน เช่น ตาร่างแห ตาตะแกรง ตาตาราง; คราว เช่น ตานี้ ถึงตาฉันบ้างละนะ; เรียกลายที่เป็นตาตามรูปต่าง ๆ ตามลักษณะของสิ่งของ เช่น ตาสมุก ตาราชวัติ ตาเมล็ดงา ตาเม็ดบัว ตาหมากรุก.
ตา
หมายถึง น. พ่อของแม่, ผัวของยาย, ชายที่เป็นญาติชั้นเดียวกับพ่อของแม่หรือที่อายุรุ่นราวคราวเดียวกับตา, (ปาก) คำเรียกชายสูงอายุที่ตนไม่ค่อยเคารพนับถือ เช่น ตาเถร ตาแก่ หรือเรียกชายรุ่นราวคราวเดียวกันอย่างเป็นกันเอง เช่น ตาเกิ้น ตาโย่ง หรือเรียกเด็กชายที่ตนเอ็นดูรักใคร่ เช่น ตาหนู.
ตาก
หมายถึง ก. ผึ่งให้แห้ง เช่น ตากผ้า, ปล่อยทิ้งไว้กลางแจ้ง เช่น ตากแดด ตากฝน; ตรำ, สู้ทน, เช่น เดินตากฝน นอนตากยุง.
ว. ห่าง, แบะออก, เช่น ควายเขาตาก คือ ปลายเขาไม่รวมเข้าหากัน; ที่ผึ่งแดดจนแห้ง เช่น ข้าวตาก กล้วยตาก; เรียกหลังคาเรือนที่ชันน้อยว่า หลังคาตาก.
ตากตน
หมายถึง ก. นอนแผ่, นอนหงาย, เช่น ผลักให้ตากตนอยียด ชรดียดด้าวดิ้นดรนอนอยู่แล. (ม. คำหลวง กุมาร).
ตากบ
หมายถึง ว. มีลักษณะคล้ายตากบ ใช้เปรียบข้าวที่หุงดิบ ๆ สุก ๆ, ตากบตาเขียด ก็เรียก.
ตากบ
หมายถึง น. เทียนตากบ. (ดู เทียนตากบ).
ตากบตาเขียด
หมายถึง ว. มีลักษณะคล้ายตากบ ใช้เปรียบข้าวที่หุงดิบ ๆ สุก ๆ, ตากบ ก็เรียก.
ตากลับ
หมายถึง ว. ลักษณะที่ตาเหลือกขึ้นจนไม่แลเห็นตาดำ; ลักษณะที่สายตาคนมีอายุกลับเห็นชัดเจนขึ้น.
ตากล้อง
หมายถึง (ปาก) น. ผู้ทำหน้าที่ถ่ายภาพ.
ตากล้า
หมายถึง น. พื้นดินที่ยกเป็นคันแบ่งเป็นช่อง ๆ สำหรับตกกล้า, ตาตกกล้า ก็ว่า.
ตากวาง
หมายถึง [ตา-กฺวาง] น. ชื่อไผ่ชนิด Gigantochloa kurzii Gamble และชนิด G. apus (Roem. et Schult.) Kurz ในวงศ์ Gramineae.
ตากสมอง
หมายถึง ก. พักผ่อนเพื่อคลายความเคร่งเครียดโดยไปอยู่ในที่สงบหรือที่มีอากาศปลอดโปร่ง.
ตากหน้า
หมายถึง ก. สู้ทนอาย.
ตากอากาศ
หมายถึง ก. ไปพักผ่อนในที่ที่มีอากาศดี.
ตากุ้ง
หมายถึง ว. สีเหมือนตาของกุ้ง, สีม่วงอมเทา.
ตาขวาง
หมายถึง ว. เริ่มแสดงอาการคลั่ง; ขุ่นเคือง, ไม่พอใจ.
ตาขอ
หมายถึง น. ไม้หรือเหล็กที่งอ ๆ สำหรับชัก เกี่ยว แขวน หรือสับ, ขอ หรือ ตะขอ ก็ว่า.
ตาขาว
หมายถึง ว. แสดงอาการขลาดกลัว.
ตาขุ่นตาเขียว
หมายถึง ว. แสดงอาการโกรธจัด, ตาเขียว ก็ว่า.
ตาข่าย
หมายถึง น. เครื่องดักสัตว์มีนกหรือกระต่ายเป็นต้น ถักเป็นตาร่างแห, เรียกลวดหรือด้ายที่ถักเป็นตา ๆ อย่างข่ายว่า ลวดตาข่าย ฯลฯ.
ตาคม
หมายถึง น. ตาที่มีลักษณะอย่างของมีคม อาจบาดหรือแทงใจได้.
ตาค้าง
หมายถึง ว. อาการที่ตาเหลือกขึ้นและไม่กลับลงมาตามเดิม, อาการที่นอนหลับหรือตายลืมตา, อาการที่ตาไม่กะพริบ.
ตาง
หมายถึง (โบ; กลอน) ส. คำใช้แทนนามหลายฝ่ายให้แยกออกเป็นส่วน ๆ เช่น ทุกทั่วสัตวตื่นตาง แตกเต้า. (ตะเลงพ่าย), ต่าง ก็ว่า.
ตางัว
หมายถึง น. ชื่อโคมชนิดหนึ่ง; โลหะที่ทำเป็นรูใช้เลี่ยมรูผ้าหรือรูหนังเพื่อกันช่องสึก, ถ้าขนาดเล็ก เรียกว่า ตาไก่.
ตางัว
หมายถึง น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวหลายชนิดในสกุล Turbo วงศ์ Turbinidae เช่น ชนิด T. marmoratus, T. bruneus เปลือกรูปทรงอ้วนป้อม แผ่นปิดกลมหนา ด้านนอกโค้ง ใช้แผ่นปิดเป็นเบี้ยตางัวสำหรับเล่นหมากรุก.
ตางัว
หมายถึง น. ชื่อไม้ดอกชนิดหนึ่ง. (พจน. ๒๔๙๓).
ตาจระเข้
หมายถึง น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์จิตรา มี ๑ ดวง, ดาวไต้ไฟ ดาวเสือ หรือ ดาวต่อมนํ้า ก็เรียก; ตาคนที่มีรูปยาวเหมือนตาของจระเข้.
ตาชั่ง
หมายถึง น. เครื่องชั่งสำหรับชั่งสิ่งของต่าง ๆ มีหลายชนิด เช่น ตราชู ชั่งจีน ชั่งสปริง.
ตาช้าง
หมายถึง น. มะกลํ่าตาช้าง. (ดู มะกลํ่า).
ตาด
หมายถึง น. ที่ที่มีนํ้าตก.
ตาด
หมายถึง (กลอน) น. ต้นมะตาด.
ตาด
หมายถึง น. ชื่อมองโกลเผ่าหนึ่งที่ชอบรบราฆ่าฟันและอพยพเร่ร่อนอยู่เสมอ บางทีก็เรียกว่า ตาดมองโกล, ชื่อภาษาของพวกตาด ใช้พูดกันในดินแดนตั้งแต่ทิวเขาอูราลทางตะวันตกไปจนถึงทิวเขาอัลไตทางตะวันออก.
ตาด
หมายถึง น. ชื่อผ้าชนิดหนึ่ง ทอด้วยไหมควบกับเงินแล่งหรือทองแล่งจำนวนเท่ากัน, เรียกชื่อตามลักษณะของลาย เช่น ตาดลายคดกริช ตาดตาตั๊กแตน, ถ้ามีไหมปักทับลงไปอีกเป็นดอก ๆ เรียกว่า ตาดระกำไหม.
ตาตกกล้า
หมายถึง น. ตากล้า.
ตาตั้ง
หมายถึง ว. อาการที่ตาแข็งและเหลือกในเวลาชัก.
ตาตั๊กแตน
หมายถึง ว. มีลักษณะที่ใสแจ๋ว.
ตาตั๊กแตน
หมายถึง น. เทียนตาตั๊กแตน. (ดู เทียนตาตั๊กแตน).
ตาตาราง
หมายถึง น. ช่องสี่เหลี่ยมที่เกิดจากเส้นขนานในแนวยืนกับแนวนอนตัดกัน, ตาราง ก็ว่า.
ตาตี่
หมายถึง น. ตาที่หนังตาบนตกลงมาจนเกือบปิด ทำให้เบิกตากว้างไม่ได้.
ตาตุ่ม
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Excoecaria agallocha L. ในวงศ์ Euphorbiaceae ยางมีพิษ กินทำให้ท้องเดิน เข้าตาทำให้ตาบอด.
ตาตุ่ม
หมายถึง น. อวัยวะส่วนที่เป็นปุ่มกลม ๆ ที่ข้อเท้าทั้ง ๒ ข้าง.
ตาถั่ว
หมายถึง น. ตาที่มีจุดขาวมัว ๆ อยู่กลางตาดำ ทำให้มองไม่ค่อยเห็น, โดยปริยายหมายความว่า เซ่อ เช่น ของวางอยู่ตรงหน้า ไม่เห็นก็ตาถั่วแล้ว.
ตาทวด
หมายถึง น. พ่อของตาหรือของยาย.
ตาทัพ
หมายถึง น. ทางที่กองทัพเดิน ซึ่งเปรียบด้วยตาหรือแต้มหมากรุก.
ตาทิพย์
หมายถึง น. ตาที่สามารถดูอะไรเห็นได้หมด.
ตาน
หมายถึง น. ชื่อโรคชนิดหนึ่งมักเป็นแก่เด็ก ๆ.
ตาน
หมายถึง น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Xyris complanata R. Br. ในวงศ์ Xyridaceae ใบแคบขึ้นเป็นกอ ดอกสีเหลือง ก้านช่อดอกยาว กาบดอกซ้อนกันแน่น.
ตานกแก้ว
หมายถึง น. อวัยวะส่วนที่เป็นปุ่มกลมที่ข้อมือทั้ง ๒ ข้าง.
ตานขโมย
หมายถึง น. (๑) ชื่อไม้พุ่มรอเลื้อยชนิด Tournefortia intonsa Kerr ในวงศ์ Boraginaceae เป็นไม้มีพิษ.
(๒) ชื่อไม้ต้นชนิด Vatica philastreana Pierre ในวงศ์ Dipterocarpaceae ต้นสีดำ ผลใช้ทำยาได้.
ตานขโมย
หมายถึง น. ชื่อโรคพยาธิลำไส้อย่างหนึ่ง มักเป็นแก่เด็กอายุประมาณ ๕ ขวบขึ้นไป มีลักษณะผอม ท้องป่อง ก้นปอด แต่กินอาหารได้มาก มีอาการปวดท้องและซึม.
ตานจอมทอง
หมายถึง ดู ทอง ๒.
ตานนกกด
หมายถึง ดู ตานเหลือง.
ตานหก
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Litsea pierrei Lec. ในวงศ์ Lauraceae.
ตานหม่อน
หมายถึง น. ชื่อไม้เถาชนิด Vernonia elliptica DC. ในวงศ์ Compositae ช่อดอกเป็นกระจุกสีขาวปนม่วง ใช้ทำยาได้.
ตานี
หมายถึง น. ชื่อนํ้ามันชนิดหนึ่งข้น ๆ ใช้ใส่ผม, โดยปริยายเรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นว่า มีลักษณะเป็นนํ้ามันตานี เช่นนํ้าตาลเยิ้มในขนมอาลัว หรือไข่ที่ต้มเป็นยางมะตูม.
ตานี
หมายถึง น. ชื่อกล้วยชนิด Musa balbisiana Colla ในวงศ์ Musaceae ใบเหนียวกว่ากล้วยชนิดอื่น มีเมล็ดทั่วทั้งผล, เรียกผีผู้หญิงที่กำลังตั้งท้องสิงอยู่ในต้นกล้วยตานีว่า พรายตานี.
ตานเสี้ยน
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้น ๒ ชนิดในสกุล Xantolis วงศ์ Sapotaceae คือ ชนิด X. siamensis (H.R. Fletch.) P. Royen และชนิด X. burmanica (Collett et Hemsl.) P. Royen ดอกสีขาว ออกเป็นกระจุกตามกิ่ง ผลกลมรี ปลายมีติ่งแหลม ชนิดหลังก้านใบและก้านดอกยาวกว่าชนิดแรก.
ตานเหลือง
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นชนิด Ochna integerrima (Lour.) Merr. ในวงศ์ Ochnaceae ขึ้นในป่าเบญจพรรณแล้ง เปลือกสีนํ้าตาลแก่ ดอกสีเหลือง ออกเป็นช่อสั้น ดอกบานเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ เซนติเมตร กลิ่นหอมอ่อน ผลัดใบขณะมีดอก, กำลังช้างสาร ช้างน้าว หรือ ตานนกกด ก็เรียก.
ตาน้ำ
หมายถึง น. ทางนํ้าใต้ดินที่มีนํ้าไหลไม่ขาดสาย.
ตาบ
หมายถึง น. เครื่องประดับคอหรืออกเป็นแผ่น ๆ ถ้าเป็นตาบสำหรับม้าประดับที่หน้าผาก.
ตาบทับ
หมายถึง น. ทับทรวง, ตาบหน้า ก็ว่า.
ตาบทิศ
หมายถึง น. ตาบที่ติดกับสังวาลอยู่ที่สะเอวและข้างหลัง.
ตาบอด
หมายถึง น. ตามืด, ตามองไม่เห็น, โดยปริยายหมายถึงหลงผิดไปชั่วคราวไม่รู้ว่าอะไรผิดอะไรถูก เช่น เพราะความรักเลยทำให้เขาตาบอดไปชั่วระยะหนึ่ง.
ตาบอดคลำช้าง
หมายถึง (สำ) น. คนที่รู้อะไรด้านเดียวหรือนัยเดียวแล้วเข้าใจว่าสิ่งนั้นเป็นอย่างนั้น.
ตาบอดตาใส
หมายถึง น. ตาบอดอย่างที่ตาดูเหมือนเป็นปรกติ แต่มองไม่เห็น.
ตาบอดสอดตาเห็น
หมายถึง (สำ) อวดรู้ในเรื่องที่ตนไม่รู้.
ตาบอดสี
หมายถึง น. ตาที่มองเห็นสีผิดไปจากสีที่เป็นจริง เนื่องจากประสาทตาที่รับรู้สีพิการหรือเจริญไม่เต็มที่.
ตาบอดได้แว่น
หมายถึง (สำ) น. ผู้ที่ได้สิ่งซึ่งไม่เป็นประโยชน์แก่ตน มักพูดเข้าคู่กับ หัวล้านได้หวี เป็น หัวล้านได้หวี ตาบอดได้แว่น.
ตาปลา
หมายถึง น. เนื้อซึ่งด้านเป็นไตแข็งคล้ายตาของปลา มักเป็นที่ฝ่าเท้าหรือนิ้วเท้า.
ตาปลาดุก
หมายถึง น. ตาที่มีลักษณะเล็กเรียว.
ตาปี
หมายถึง ว. ตลอดปี, มักใช้เข้าคู่กับคำ ชั่วนา เป็น ชั่วนาตาปี.
ตาปีตาชาติ
หมายถึง ว. เสมอไป, เรื่อยไป.
ตาปู
หมายถึง น. ตะปู.
ตาฝั่ง
หมายถึง (โบ; กลอน) น. ท่าที่ฝั่ง เช่น เขาก็ไปชุมนุมกันในตาฝั่ง. (ม. คำหลวง ชูชก).
ตาฝาด
หมายถึง ว. เห็นผิดพลาดไป, เห็นคลาดเคลื่อนไปจากของเดิม.
ตาพร่า
หมายถึง ว. อาการที่เห็นไม่ชัดเจน.
ตาพอง
หมายถึง น. ตาที่มีลักษณะโป่งโตขึ้นมา.
(สำ) ว. อาการที่ตาเบิกกว้างเพราะอยากได้เมื่อเห็นเงินเป็นต้น, แสดงอาการอยากได้เมื่อเห็นเงินเป็นต้น, ตาโต ตาลุก หรือ ตาลุกตาชัน ก็ว่า.
ตาพอง
หมายถึง ดู เจ้าฟ้าหญิงสิรินธร.
ตาพอง
หมายถึง น. ชื่อปลาทะเลทุกชนิดในสกุล Priacanthus วงศ์ Priacanthidae ลำตัวป้อม แบนข้าง ปากเชิดขึ้น คางยื่น ตาโตคลุมด้วยเยื่อใส เกล็ดเล็กสากมือ ลำตัวและครีบสีแดงสด อาศัยอยู่ใกล้พื้นท้องนํ้าหรือในระดับนํ้าลึก ที่ชุกชุมได้แก่ชนิด P. tayenus ขนาดโตได้ถึง ๓๐ เซนติเมตร, ตาโต หรือ ตาหวาน ก็เรียก.
ตาฟาง
หมายถึง น. ตาที่มองอะไรเห็นไม่ชัดเจน.
ตาฟางไก่
หมายถึง น. ตาที่มองเห็นเฉพาะในเวลากลางวัน ในเวลากลางคืนมองอะไรไม่เห็น.
ตาม
หมายถึง ก. ไปหรือมาข้างหลังหรือภายหลังโดยลำดับของสิ่งหรือเหตุการณ์ที่มีมาก่อน เช่น ตามเขาไป แล้วจึงค่อยตามมา ตามเหตุการณ์; เรียกตัวมา เช่น ไปตามนาย ก มา, เชิญมา เช่น ไปตามหมอ; เที่ยวค้นหาสิ่งที่หายไป เช่น ตามเรื่อง ตามวัว; จุดให้ไฟติดไว้ เช่น ตามไฟ ตามตะเกียง ตามประทีป.
ว. อาการที่เลียนแบบหรือเอาอย่าง เช่น ทำตาม คล้อยตาม; ควรแก่, เหมาะแก่, เช่น ตามกำลังความสามารถ; เหมือน, อย่าง, ดัง, เช่น ตามเคย ตามปรกติ ตามธรรมดา; แล้วแต่, สุดแต่, เช่น ตามใจ ตามอัธยาศัย ตามกรรม; ไม่ทวนกระแส (ใช้แก่กระแสนํ้าหรือกระแสลม) ในคำว่า ตามนํ้า ตามลม; ไม่ขัด, ไม่ฝ่าฝืน, ไม่ฝืน, เช่น ทำตามคำสั่ง ปฏิบัติตามกฎหมาย ตามสมัยนิยม.
บ. แถว, แนว, ถิ่น, ที่, เช่น มีอยู่ตามป่า ปิดไว้ตามกำแพง; โดย เช่น ตามที่ปรากฏว่า.
ตามกวาง
หมายถึง น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง, เรียกชื่อเต็มว่า พระรามตามกวาง. (เงาะป่า; ศกุนตลา; ราชาธิราช).
ตามควาย
หมายถึง ว. รีบร้อน ในสำนวนว่า เดินอย่างตามควาย.
ตามด
หมายถึง น. รูเล็ก ๆ ที่นํ้าซึมออกได้อย่างรูรั่วตามก้นหม้อเป็นต้น.
ตามที
หมายถึง ว. แล้วแต่จะเป็นไป.
ตามบุญตามกรรม
หมายถึง ว. ตามแต่จะเป็นไป.
ตามพ,ตามพ-,ตามพะ
หมายถึง [ตามพะ-] (แบบ) น. ทองแดง. (ป. ตมฺพ; ส. ตามฺร).
ตามพหัตถี
หมายถึง [ตามพะ-] น. ชื่อช้างตระกูล ๑ ใน ๑๐ ตระกูล กายสีทองแดง. (ดู กาฬาวก).
ตามมี
หมายถึง ว. สมควรแก่ที่มีอยู่.
ตามมีตามเกิด
หมายถึง ว. สุดแต่กำลังความสามารถอันน้อยเท่าที่มีอยู่ในขณะนั้น.
