ช่างฟิต
หมายถึง (ปาก) น. ช่างแก้เครื่องยนต์.
ช่างเครื่อง
หมายถึง น. ผู้ควบคุมเครื่อง.
ช่างเหล็ก
หมายถึง น. ชื่อนกชนิดหนึ่ง. (พจน. ๒๔๙๓).
ช่างไฟ
หมายถึง น. ผู้ควบคุมไฟในรถไฟเรือไฟเป็นต้น, ช่างแก้ไฟฟ้า.
ช่ำ
หมายถึง ว. มากพอแก่ความต้องการจนสมอยาก เช่น เที่ยวเสียชํ่า กินเสียชํ่า.
ช่ำชอง
หมายถึง ก. ชำนิชำนาญ.
ช่ำช่า
หมายถึง ว. ไม่มีรส, ชืด.
ช่ำปอด
หมายถึง (ปาก) ว. มากพอสมกับที่ใจอยาก.
ช่ำใจ
หมายถึง ว. มากพอสมกับที่ใจอยาก.
ช้อง
หมายถึง น. ผมสำหรับเสริมผมให้ใหญ่หรือยาว.
ช้องนาง
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Thunbergia erecta T. Anders. ในวงศ์ Acanthaceae ดอกสีม่วงนํ้าเงินเข้มหรือขาว หลอดดอกด้านในสีเหลืองเข้ม.
ช้องนางคลี่
หมายถึง น. ชื่อไม้อิงอาศัยไร้ดอกชนิด Lycopodium phlegmaria L. ในวงศ์ Lycopodiaceae ลำต้นยาวห้อยลง แยกแขนงเป็นคู่ ๆ.
ช้องแมว
หมายถึง ดู ซ้องแมว.
ช้อน
หมายถึง น. เครื่องใช้สำหรับตักของกิน มีที่จับยื่นออกมา, ลักษณนามว่า คัน, ราชาศัพท์ว่า ฉลองพระหัตถ์ช้อน; เรียกเครื่องใช้ที่มีรูปคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ช้อนรองเท้า; เครื่องจับปลาชนิดหนึ่ง ใหญ่กว่าสวิง ถักเป็นร่างแห ขอบเป็นรูปสามเหลี่ยมหรือวงกลม มีด้ามจับ.
ก. ตักเอาสิ่งที่อยู่ในนํ้าหรือในของเหลว เช่น ช้อนปลา ช้อนลูกนํ้า ช้อนแหน ช้อนผง; โดยปริยายหมายถึงอาการที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ช้อนหุ้น; เอามือเป็นต้นสอดลงไปข้างล่างแล้วยกขึ้น เช่น ช้อนศีรษะ; เหลือบขึ้น เช่น ช้อนตา.
ช้อนนาง
หมายถึง น. ต้นรางจืด. (พจน. ๒๔๙๓).
ช้อนหอย
หมายถึง น. ชื่อเรียกช้อนกระเบื้อง.
ช้อนหอย
หมายถึง น. ชื่อนกหลายชนิดในวงศ์ Threskiornithidae ปากยาวโค้ง ปลายแหลม หากินในนํ้าตื้น กินปลา ปู และสัตว์นํ้าเล็ก ๆ ในประเทศไทยมี ๔ ชนิด คือ ช้อนหอยขาว หรือ กุลาขาว (Threskiornis melanocephalus) ช้อนหอยดำ หรือ กุลาดำ (Pseudibis davisoni) ช้อนหอยใหญ่ หรือ กุลาใหญ่ (P. gigantea) และ ช้อนหอยดำเหลือบ (Plegadis falci ellus), กุลา หรือ ค้อนหอย ก็เรียก.
ช้อย
หมายถึง ว. งอนงาม.
ช้อยชด
หมายถึง ว. อ่อนช้อย, งามกิริยาท่าทาง, ชดช้อย ก็ว่า.
ช้อยช่างรำ,ช้อยนางรำ
หมายถึง ดู กระช้อยนางรำ.
ช้า
หมายถึง ว. ค่อย ๆ เคลื่อนไป, ไม่เร็ว, ไม่ไว, เช่น เดินช้า วิ่งช้า; ล่า, ไม่ทันเวลาที่กำหนด, เช่น มาช้า.
ช้า
หมายถึง น. ชื่อเพลงในบทละคร เรียกว่า เพลงช้า, ชื่อเพลงบทละครอื่น ๆ มีชื่อขึ้นต้นด้วยคำว่า ช้า เช่น ช้าปี่ ช้าหวน ช้าครวญ ช้ากล่อม.
ก. ขับ, กล่อม.
ช้า
หมายถึง ว. หยาบ, ชั่ว, เลว, ทราม, เช่น ยายฟังสารยายสั่นหัว ยายเคยลองแต่ตัวชั่วตัวช้า. (ลอ).
ช้า ๆ ได้พร้าสองเล่มงาม
หมายถึง (สำ) ว. ค่อย ๆ คิดค่อย ๆ ทำแล้วจะสำเร็จผล.
ช้าก่อน
หมายถึง เป็นคำขอร้องให้รั้งรอไว้ก่อน.
ช้าง
หมายถึง น. ชื่อซางวันศุกร์.
ช้าง
หมายถึง น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิด Elephas maximus ในวงศ์ Elephantidae ตัวสีเทา จมูกยื่นยาวเรียกว่า งวง ตัวผู้มีงายาวเรียก ช้างพลาย ถ้ามีงาสั้นเรียก ช้างสีดอ ตัวผู้เมื่อตกมันมีความดุร้ายมาก ตัวเมียเรียก ช้างพัง ส่วนใหญ่ไม่มีงาปรากฏให้เห็น แต่บางตัวมีงาสั้น ๆ ซึ่งเรียกว่า ขนาย โผล่ออกมา กินพืช อยู่รวมกันเป็นโขลง มีช้างพังอายุมากเป็นจ่าโขลง.
ช้าง
หมายถึง ก. เศร้าโศกมาก, ใช้ประกอบกับคำ ไห้ เป็น ไห้ช้าง.
ช้าง
หมายถึง น. ชื่อกล้วยไม้ชนิด Rhynchostylis gigantea Ridl. ในวงศ์ Orchidaceae กลีบดอกสีขาว มีประสีม่วงหรือแดง กลิ่นหอม พันธุ์ที่กลีบดอกชั้นในมีประที่โคน เรียก ช้างดำ, พันธุ์ที่มีประทั่วทุกกลีบดอก เรียก ช้างกระ หรือ ช้างค่อม (R. gigantea Ridl. var. illustris Rchb.f.), พันธุ์ที่กลีบดอกสีขาวสะอาด เรียก ช้างเผือก (R. gigantea Ridl. var. harrissoniana Holtt.), พันธุ์ที่กลีบดอกสีแดง เรียก ช้างแดง (R. gigantea Ridl. var. rubra Hort.).
ช้างงวง
หมายถึง น. ช้างไม่มีงา, ช้างสีดอ.
ช้างชนะงา
หมายถึง น. ช้างที่โรยเชือกผ่อนให้เข้าไปใกล้ช้างอีกตัวหนึ่งจนประงาหรือเอางากระทบและเป็นฝ่ายชนะ.
ช้างชำนิ
หมายถึง น. ช้างสำหรับขี่, ช้างที่นั่ง.
ช้างชูงวง
หมายถึง น. ชื่อกลบทชนิดหนึ่ง.
ช้างตายทั้งตัวเอาใบบัวมาปิด
หมายถึง (สำ) น. ความชั่วหรือความผิดร้ายแรงที่คนรู้ทั่วกันแล้ว จะปิดอย่างไรก็ไม่มิด.
ช้างต่อ
หมายถึง น. ช้างที่หมอเฒ่าขี่ในการจับช้าง.
ช้างทำลายโรง
หมายถึง น. ท่าละครท่าหนึ่ง.
ช้างน้อย
หมายถึง น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์มูลา มี ๙ ดวง, ดาวแมว ดาวมูล หรือ ดาวมูละ ก็เรียก.
ช้างน้าว
หมายถึง น. (๑) ชื่อกล้วยไม้ชนิด Dendrobium pulchellum Roxb. ในวงศ์ Orchidaceae ดอกใหญ่ สีนํ้าตาลอมชมพูหรือนวล มีแต้มสีเลือดหมูที่กลีบกระเป๋า ๒ แต้ม.
(๒) ดู ตานเหลือง.
ช้างน้ำ
หมายถึง น. สัตว์ในนิยาย มีรูปร่างเหมือนช้าง มีงวงและงาคล้ายช้าง หางเป็นปลา.
ช้างประสานงา
หมายถึง น. ชื่อกลบทชนิดหนึ่ง; ท่าละครท่าหนึ่ง; ชื่อเพลงบทละคร.
ช้างผะชด
หมายถึง น. ช้างต่อ.
ช้างพลาย
หมายถึง น. ช้างตัวผู้; ชื่อดาวฤกษ์บุรพาษาฒ.
ช้างพัง
หมายถึง น. ช้างตัวเมีย; ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์สวาดิ มี ๕ ดวง, ดาวงูเหลือม ดาวสวาตี หรือ ดาวสวัสดิ ก็เรียก.
ช้างยืนแท่น
หมายถึง น. เรียกช้างสำคัญที่ผูกเครื่องพระคชาธารยืนบนแท่นในงานพระราชพิธีว่า ช้างยืนแท่น.
ช้างยืนโรง
หมายถึง น. เรียกช้างที่อยู่ประจำโรงว่า ช้างยืนโรง.
ช้างร้อง
หมายถึง น. ชื่อดอกไม้ไฟชนิดหนึ่ง จุดมีเสียงดังเหมือนเสียงช้างร้อง.
ช้างศึก
หมายถึง ชื่อเรียกทีมฟุตบอลทีมชาติไทย มาจากตราสัญลักษณ์รูปช้าง
ช้างสะบัดหญ้า
หมายถึง น. ท่าละครท่าหนึ่ง.
ช้างสาร
หมายถึง (สำ) น. ผู้มีอำนาจ ในความว่า ช้างสารชนกัน หญ้าแพรกก็แหลกลาญ.
ช้างสำคัญ
หมายถึง (กฎ) น. ช้างที่มีมงคลลักษณะ ๗ ประการ คือ ตาขาว เพดานปากขาว เล็บขาว ขนขาว พื้นหนังขาวหรือสีคล้ายหม้อใหม่ ขนหางขาว และอัณฑโกศขาวหรือสีคล้ายหม้อใหม่.
ช้างสีดอ
หมายถึง น. ช้างพลายที่มีงาสั้นโผล่ออกมาเล็กน้อยผิดกับช้างสามัญ.
ช้างสีปลาด
หมายถึง [-ปะหฺลาด] (กฎ) น. ช้างที่มีมงคลลักษณะอย่างหนึ่งอย่างใดใน ๗ อย่าง คือ ตาขาว เพดานปากขาว เล็บขาว ขนขาว พื้นหนังขาวหรือสีคล้ายหม้อใหม่ ขนหางขาว หรืออัณฑโกศขาวหรือสีคล้ายหม้อใหม่.
ช้างเนียม
หมายถึง (กฎ) น. ช้างที่มีลักษณะ ๓ ประการ คือ พื้นหนังดำ งามีลักษณะดังรูปปลีกล้วย และเล็บดำ.
ช้างเผือก
หมายถึง น. เครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลหนึ่ง สร้างขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว.
ช้างเผือก
หมายถึง น. ช้างในตระกูลชาติพรหมพงศ์ อิศวรพงศ์ พิษณุพงศ์ หรืออัคนิพงศ์ ที่มีลักษณะ ๗ สี คือ ขาว เหลือง เขียว แดง ดำ ม่วง เมฆ และมีตา เล็บ ขน เป็นต้น ประกอบด้วยคชลักษณ์ด้วย; โดยปริยายหมายถึงคนดีมีวิชาเป็นต้นที่เกิดในชนบทแล้วมามีชื่อเสียงโด่งดังอยู่ในกรุง.
ช้างเผือก
หมายถึง น. แสงกลุ่มดาวที่แผ่เห็นสว่างเป็นพืดในท้องฟ้า เรียกว่า ทางช้างเผือก.
ช้างเผือก
หมายถึง น. (๑) (ถิ่น-พายัพ) ต้นคงคาเดือด. (ดู คงคาเดือด).
(๒) ดู ช้าง ๒.
ช้างเหยียบ
หมายถึง ดู หมอช้างเหยียบ.
ช้างใหญ่
หมายถึง น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์เชษฐา มี ๑๔ ดวง, ดาวงาช้าง ดาวคอนาค ดาวแพะ หรือ ดาวเชษฐะ ก็เรียก.
ช้าช่อน
หมายถึง (กลอน) ว. งาม.
ช้านางนอน
หมายถึง น. ท่าละครท่าหนึ่ง.
ช้านาน
หมายถึง ว. ล่วงเลยมานานแล้ว (ใช้แก่เวลา).
ช้าปี่
หมายถึง น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.
ช้าพลู
หมายถึง [-พฺลู] น. ชื่อไม้เถาชนิด Piper sarmentosum Roxb. ในวงศ์ Piperaceae ใบคล้ายพลู กินได้ ต้นและใบมีรสเผ็ด รากและผลใช้ทำยาได้, ชะพลู ก็เรียก.
ช้าลูกหลวง
หมายถึง น. การขับร้องเห่กล่อมพระเจ้าลูกเธอที่ขึ้นพระอู่.
ช้าหงส์,ช้าเจ้าหงส์
หมายถึง น. ชื่อเพลงเครื่องปี่พาทย์ กล่อมในพิธีพราหมณ์, ชาวบ้านมักเรียกว่า กล่อมหงส์.
ช้าหมอง
หมายถึง น. ชื่อต้นไม้ใช้ทำยาได้. (พจน. ๒๔๙๓).
ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ
หมายถึง (สำ) ว. ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทำดีกว่าด่วนทำ.
ช้าเลือด
หมายถึง น. ชื่อไม้เถาชนิด Caesalpinia mimosoides Lam. ในวงศ์ Leguminosae เถามีหนามมาก ใบเป็นฝอยคล้ายใบมะขาม ดอกเป็นช่อสีเหลือง มีฝัก ใบและช่อมีกลิ่นเหม็นคล้ายกลิ่นตัวเรือด ใช้ทำยาได้, ปู่ย่า ก็เรียก.
ช้าแป้น
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Solanum erianthum D. Don ในวงศ์ Solanaceae ผลคล้ายมะเขือพวงแต่มีขน กินเมา อาจถึงตายได้ รากใช้ทำยา.
ช้ำ
หมายถึง ว. น่วมระบมเพราะถูกกระทบกระแทกอย่างแรงหรือบ่อย ๆ เช่น มะม่วงชํ้า, เป็นรอยจํ้า ๆ อย่างรอยฟกชํ้าดำเขียว.
ช้ำชอก
หมายถึง ก. บอบชํ้ามาก, ชอกชํ้า ก็ว่า.
ช้ำรั่ว
หมายถึง น. ชื่ออาการของโรคอย่างหนึ่ง เกิดจากความผิดปรกติของกระเพาะปัสสาวะหรือท่อปัสสาวะเป็นต้น ทำให้ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้เหมือนคนปรกติ นํ้าปัสสาวะอาจไหลออกเป็นครั้งคราวหรือตลอดเวลาก็ได้.
ช้ำเลือดช้ำหนอง
หมายถึง ว. มีเลือดและหนองคั่งอยู่, สีที่มีลักษณะคล้ายมีเลือดและหนองปนกันออกสีม่วง ๆ เรียกว่า สีชํ้าเลือดชํ้าหนอง.
ช้ำใจ
หมายถึง ก. เจ็บใจ, ระทมใจ.
เชงเลง
หมายถึง น. เครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่ง ทำด้วยซีกไม้ไผ่มัดด้วยหวาย รูปคล้ายขวด.
เชน
หมายถึง น. ชื่อศาสนาหนึ่งในอินเดีย ศาสดาชื่อมหาวีระ มี ๒ นิกายคือ นิกายทิคัมพร และ นิกายเศวตัมพรหรือเศวตามพร ใช้ภาษาปรากฤตเป็นภาษาทางศาสนา ถือมั่นในหลักอหิงสาและมังสวิรัติ, ชิน หรือ ไชนะ ก็ว่า. (ส. ไชน).
เชย
หมายถึง ก. สัมผัสเบา ๆ หรือช้อนขึ้นเบา ๆ ด้วยความเอ็นดูหรือรักใคร่ เช่น เชยแก้ม เชยคาง; โปรยปรายลงมา ในคำว่า ฝนเชย; พัดมาเฉื่อย ๆ (ใช้แก่ลม); สกัดงาเอานํ้ามันเรียกว่า เชยนํ้ามันงา; (ปาก) ว. ไม่ทันสมัย, เปิ่น.
เชยชม
หมายถึง ก. จับต้องเล้าโลม, กอดจูบ.
เชรา
หมายถึง [เชฺรา] (กลอน) น. ซอกผา, ห้วย. (ข.).
เชราะ
หมายถึง [เชฺราะ] (กลอน) น. ทาง, ซอก, ทางนํ้าเซาะ.
ก. เซาะให้ลึกเข้าไปหรือเป็นทางเข้าไป.
เชริด
หมายถึง [เชฺริด] (โบ) น. เทริด, เครื่องสวมศีรษะ.
เชลง
หมายถึง [ชะเลง] (กลอน) ก. แต่ง, ประพันธ์. (ข.).
เชลย
หมายถึง [ชะเลย] น. ผู้ที่ถูกข้าศึกจับตัวได้. (ข.).
เชลยศักดิ์
หมายถึง ว. อยู่นอกทำเนียบนอกทะเบียน เช่น หมอเชลยศักดิ์ นักสืบเชลยศักดิ์.
เชลยศึก
หมายถึง น. ผู้ที่ถูกคู่สงครามจับตัวได้.
เชลียง
หมายถึง [ชะเลียง] น. ชื่อเครื่องดินเผาที่ทำมาจากเมืองเชลียง ซึ่งอยู่ในอำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย.
เชลแล็ก
หมายถึง น. ของแข็งที่สกัดได้จากครั่ง ลักษณะเป็นแผ่นบาง สีค่อนข้างเหลือง ละลายได้ดีในแอลกอฮอล์ ใช้ประโยชน์เคลือบผิววัตถุหรือชักเงาผิวไม้, (ปาก) ชะแล็ก. (อ. shellac).
เชวง
หมายถึง [ชะเวง] (กลอน) ก. รุ่งเรือง, เลื่องลือ. (ข. เฌฺวง ว่า ปรีชารุ่งเรือง).
เชษฐ,เชษฐ-,เชษฐ-
หมายถึง [เชดถะ-] น. พี่ผู้เป็นใหญ่ เช่น เชษฐบุรุษ. (ป. เชฏฺ; ส. เชฺยษฺ).
ว. “เจริญที่สุด”. (ส.; ป. เชฏฺ), (ราชา) ถ้าใช้ว่า พระเชษฐภคินี หมายถึง พี่สาว, ถ้าใช้ว่า พระเชษฐภาดา หมายถึง พี่ชาย, ถ้าใช้ว่า พระเชษฐา หมายถึง พี่ชาย.
เชษฐ,เชษฐ-,เชษฐ-
หมายถึง [เชดถะ-] น. เดือนอันมีพระจันทร์เพ็ญเสวยฤกษ์เชษฐา เรียกว่า เชษฐมาส คือ เดือน ๗ ตามจันทรคติ ตกในราวเดือนมิถุนายน, ถ้าพระจันทร์เพ็ญเกี่ยวมาทางดาวฤกษ์มูลา เรียกว่า เชษฐมูลมาส. (ป. เชฏฺ; ส. เชฺยษฺ, ไชฺยษ).
เชษฐ,เชษฐ-,เชษฐ-,เชษฐะ
หมายถึง [เชดถะ-] น. ดาวฤกษ์ที่ ๑๘ มี ๑๔ ดวง เห็นเป็นรูปงาช้างหรือคอนาค เช่น อัษฐรัศนักษัตรสมบุรณยล บัญญัติเชษฐดารา. (สรรพสิทธิ์), ดาวเชษฐา ดาวงาช้าง ดาวช้างใหญ่ ดาวคอนาค หรือ ดาวแพะ ก็เรียก. (ป. เชฏฺา; ส. เชฺยษฺา).
เชษฐา
หมายถึง [เชดถา] (กลอน) น. พี่ชาย, คู่กับ กนิษฐา คือ น้องสาว.
เชษฐา
หมายถึง [เชดถา] น. ดาวฤกษ์ที่ ๑๘ มี ๑๔ ดวง เห็นเป็นรูปงาช้างหรือคอนาค, ดาวเชษฐะ ดาวงาช้าง ดาวช้างใหญ่ ดาวคอนาค หรือ ดาวแพะ ก็เรียก. (ป. เชฏฺา; ส. เชฺยษฺา).
เชอ
หมายถึง ก. เป็นคำใช้เข้าคู่กับคำ บำเรอ เช่น อันว่าอมิตดาก็อยู่บำเรอเชอภักดิ์. (ม. คำหลวง ชูชก), จำนำบำเรอเชอถนอม. (สรรพสิทธิ์).
เชาวน์
หมายถึง [เชา] น. ปัญญาหรือความคิดฉับไว, ปฏิภาณไหวพริบ. (แผลงมาจาก ป., ส. ชวน).
เชาว์
หมายถึง ว. เร็ว. (แผลงมาจาก ป., ส. ชว).
เชิง
หมายถึง น. ตีนซึ่งเป็นฐานที่ตั้งของบางสิ่งบางอย่าง เช่น เชิงเทียน เชิงเขา เชิงกำแพง, ชายหรือปลายของบางสิ่งบางอย่างที่ยื่นออกมา เช่น เชิงตะพาบนํ้า เชิงปลากราย เชิงเลน เชิงกลอน, ริมหรือชายด้านล่างของผ้าที่มีลวดลายเช่น เชิงผ้า เชิงผ้าซิ่น.
เชิง
หมายถึง ก. แง่งอน, กระบวน, เช่น ทำเชิง เอาเชิง; ท่าที, ท่วงที, เช่น คุมเชิง หยั่งเชิง ลองเชิง.
เชิงกรวย
หมายถึง (กลอน) น. กรวยเชิง เช่น ภูษาเชิงกรวยรูจี. (อิเหนา).
