คำในภาษาไทย หมวด ศ

ศ
หมายถึง พยัญชนะตัวที่ ๓๘ เป็นพวกอักษรสูง ใช้ได้ทั้งเป็นพยัญชนะตัวต้นและเป็นตัวสะกดในแม่กดในคำที่มาจากภาษาสันสกฤตและภาษาอื่น เช่น ศาลา อากาศ ไอศกรีม วงศ์.

ศก
หมายถึง น. ผม เช่น พระศกพระพุทธรูป. (ข.).

ศก
หมายถึง น. ระบบการคำนวณนับเวลาเรียงลำดับกันเป็นปี ๆ โดยถือเอาเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่งเป็นจุดเริ่มต้น ดังในคำว่า รัตนโกสินทรศก ซึ่งถือเอาปีเริ่มสร้างกรุงรัตนโกสินทร์เป็นจุดเริ่มต้น, บางทีก็ใช้เป็นคำย่อของศักราช เช่น พุทธศก คริสต์ศก; คำเรียกปีหนึ่ง ๆ ของจุลศักราช เพื่อให้ทราบว่าเป็นปีที่ลงท้ายด้วย ๑ ๒ ... หรือ ๐ เช่น ถ้าลงท้ายด้วย ๑ เรียกว่า เอกศก ลงท้ายด้วย ๒ เรียกว่า โทศก ... ลงท้ายด้วย ๐ เรียกว่า สัมฤทธิศก; (ปาก) ปี เช่น ศกนี้ ศกหน้า วันเถลิงศก. (ส.).

ศกฏะ
หมายถึง [สะกะตะ] น. เกวียน. (ส.; ป. สกฏ).

ศกละ
หมายถึง [สะกะละ] น. ส่วน, ซีก. (ส.; ป. สกล).

ศกุน
หมายถึง น. นก. (ส.; ป. สกุณ).

ศกุนต์
หมายถึง น. นก. (ส.; ป. สกุนฺต).

ศกุนิ
หมายถึง น. นก. (ส.; ป. สกุณิ).

ศกุนี
หมายถึง น. นกตัวเมีย. (ส.; ป. สกุณี).

ศงกา
หมายถึง น. ความสงสัย. (ส. ศงฺกา; ป. สงฺกา).

ศจี
หมายถึง น. ชายาพระอินทร์. (ส.).

ศฐะ
หมายถึง [สะ-] น. คนโกง, คนล่อลวง; คนโอ้อวด. (ส.; ป. ส).

ศดก
หมายถึง [สะดก] น. หมวด ๑๐๐. (ส. ศตก; ป. สตก).

ศต,ศต-,ศตะ
หมายถึง [สะตะ-] น. ร้อย (๑๐๐). (ส.; ป. สต).

ศตกะ
หมายถึง [สะตะกะ] น. หมวด ๑๐๐, มีจำนวน ๑๐๐, ใช้ ศดก ก็มี. (ส.; ป. สตก).

ศตบาท,ศตปที
หมายถึง น. ตะขาบ, ตะเข็บ, กิ้งกือ. (ส.).

ศตภิษัช,สตภิสชะ
หมายถึง [-พิสัด, -พิดสะชะ] น. ดาวฤกษ์ที่ ๒๔ มี ๔ ดวง เห็นเป็นรูปทิมทองหรือมังกร, ดาวพิมพ์ทอง หรือ ดาวยักษ์ ก็เรียก.

ศตวรรษ,ศตพรรษ
หมายถึง [สะตะวัด, -พัด] น. รอบ ๑๐๐ ปี. (ส.).

ศตสังวัตสร์
หมายถึง น. เวลานานชั่ว ๑๐๐ ปี. (ส.).

ศตัฆนี
หมายถึง ดู ศต-, ศตะ.

ศตัฆนี
หมายถึง [สะตักคะนี] น. อาวุธอย่างร้ายแรงฆ่าคนได้ทีละ ๑๐๐ คน. (ส.).

ศนิ
หมายถึง [สะ-] น. ดาวพระเสาร์. (ส.).

ศนิวาร
หมายถึง น. วันเสาร์, โสรวาร ก็ว่า. (ส.).

ศพ
หมายถึง น. ซากผี, ร่างคนที่ตายแล้ว. (ส. ศว; ป. ฉว).

ศพละ
หมายถึง [สะพะละ] ว. หลายสี, ด่าง, ลาย, พร้อย, กระ; วุ่น, รำคาญ. (ส.; ป. สพล).

ศมนะ
หมายถึง [สะมะนะ] น. การทำให้สงบ. (ส.; ป. สมน).

ศมะ
หมายถึง [สะ-] น. ความสงบ, ความนิ่ง. (ส.; ป. สม).

ศยนะ
หมายถึง [สะยะ-] น. การนอน, การหลับ; ที่นอน, ฟูก, เบาะ. (ส.; ป. สยน).

ศยะ
หมายถึง [สะ-] ก. นอน; หลับ; อยู่, พักผ่อน, มักใช้เป็นส่วนท้ายสมาส. (ส.).

ศยาม
หมายถึง [สะหฺยาม] ว. ดำ, คลํ้า. (ส.).

ศยามล
หมายถึง [สะหฺยามน] น. สีดำ. ว. ผิวคลํ้า, ดำ. (ส.).

ศร
หมายถึง [สอน] น. อาวุธชนิดหนึ่ง ประกอบด้วยคันสำหรับยิง เรียกว่า คันศร กับลูกที่มีปลายแหลม เรียกว่า ลูกศร, เรียกสายคันศรว่า สายศร, เรียกอาการที่ยิงลูกศรออกไปว่า แผลงศร หรือ ยิงศร; (โบ) ปืน. (ส.).

ศรนารายณ์
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มแตกกอชนิด Agave sisalana Perrine ในวงศ์ Agavaceae ใบใหญ่หนาและแข็ง ปลายเป็นหนามแหลม ใบให้ใยใช้ทำสิ่งทอได้.

ศรภะ
หมายถึง [สะระพะ] น. สัตว์ในนิยาย ว่ากันว่ามี ๘ เท้า มีแรงมากกว่าช้างและสิงโต. (ส.).

ศรมณะ
หมายถึง [สะระมะ-] น. ผู้ปฏิบัติบำเพ็ญพรต, พระสงฆ์. (ส.; ป. สมณ).

ศรรกรา
หมายถึง [สักกะรา] น. ก้อนกรวด; นํ้าตาลกรวด. (ส. ศรฺกรา; ป. สกฺกร).

ศรวณะ,ศระวณะ,สาวนะ,สาวนะ
หมายถึง [สะระวะนะ, สาวะนะ] น. ดาวฤกษ์ที่ ๒๒ มี ๓ ดวง เห็นเป็นรูปหามผีหรือโลง, ดาวหลักชัย หรือ ดาวพระฤๅษี ก็เรียก. (ส.).

ศรวณีย์
หมายถึง [สะระวะนี] ว. พึงได้ยิน, ควรได้ยิน; น่าฟัง, น่าชม. (ส.; ป. สวนีย).

ศรวิษฐา
หมายถึง [สะระวิดถา] น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์ธนิษฐา มี ๔ ดวง, ดาวไซ ดาวเศรษฐี หรือ ดาวธนิษฐะ ก็เรียก.

ศรศิลป์ไม่กินกัน
หมายถึง (กลอน) ก. ทำอันตรายกันไม่ได้ เช่น ถ้อยทีศรศิลป์ไม่กินกัน. (รามเกียรติ์ ร. ๖); (สำ) ไม่ถูกกัน, ไม่ลงรอยกัน, ไม่ชอบหน้ากัน, เช่น พี่น้องคู่นี้ศรศิลป์ไม่กินกัน เจอหน้ากันเมื่อใดต้องทะเลาะกันเมื่อนั้น.

ศรัณยู
หมายถึง [สะรันยู] น. ผู้เป็นที่พึ่ง. (ส. ศรณฺยุ).

ศรัณย์
หมายถึง [สะรัน] ว. ซึ่งเป็นที่พึ่ง. (ส. ศรณฺย).

ศรัถนะ
หมายถึง [สะรัดถะนะ] น. การปล่อย, การหย่อน. (ส.).

ศรัท
หมายถึง [สะรัด] น. ฤดูสารท. (ส. ศรท; ป. สรท).

ศรัทธา
หมายถึง [สัดทา] น. ความเชื่อ, ความเลื่อมใส, เช่น สิ้นศรัทธา ฉันมีศรัทธาในความดีของเขา บางทีก็ใช้เข้าคู่กับคำ ประสาทะ เป็น ศรัทธาประสาทะ. ก. เชื่อ, เลื่อมใส, เช่น เขาศรัทธาในการรักษาแบบแพทย์แผนโบราณ. (ส. ศฺรทฺธา; ป. สทฺธา).

ศรัย
หมายถึง [ไส] น. ที่พักพิง, ที่พึ่ง, ที่อาศัย, ที่ร่มเย็น. (ส. ศฺรย).

ศราทธ,ศราทธ-,ศราทธ์
หมายถึง [สาดทะ-, สาด] น. การทำบุญให้แก่ญาติผู้ล่วงลับไปแล้ว. (ส.).

ศราทธพรต
หมายถึง [สาดทะพฺรด] น. พิธีทำบุญให้แก่ญาติผู้ล่วงลับไปแล้ว. (ส. ศฺราทฺธ + วฺรต).

ศราพ
หมายถึง [สะราบ] น. การได้ยิน, การฟัง. (ส. ศฺราว).

ศราพก,ศราวก
หมายถึง [สะราพก, -วก] น. สาวก, ศิษย์. (ส. ศฺราวก; ป. สาวก).

ศรายุธ
หมายถึง [สะรายุด] น. อาวุธคือศร. (ส. ศร + อายุธ).

ศราวณะ
หมายถึง [สะราวะนะ] น. ชื่อเดือนที่ ๙ แห่งจันทรคติ. ว. เกี่ยวกับดาวศรวณะ. (ส.).

ศราวรณ์
หมายถึง [สะราวอน] น. เครื่องกำบังลูกศร คือ โล่. (ส.).

ศราสน์
หมายถึง [สะราด] น. คันศร. (ส.).

ศรี
หมายถึง [สี] น. มิ่ง, สิริมงคล, ความรุ่งเรือง, ความสว่างสุกใส, ความงาม, ความเจริญ, เช่น ศรีบ้าน ศรีเรือน ศรีเมือง, ใช้นำหน้าคำบางคำเป็นการยกย่อง เช่น พระศรีรัตนตรัย วัดพระศรีรัตนศาสดาราม. (ส. ศฺรี; ป. สิริ, สิรี).

ศรี
หมายถึง [สี] น. ผู้หญิง. (ข. สี).

ศรี
หมายถึง [สี] น. พลู. (ม.); (ราชา) หมากพลู เรียกว่า พระศรี.

ศรี
หมายถึง [สี] (กลอน) น. ลักษณนามใช้แก่คน เช่น พระปิตุราชมาตุรงค์ทรงพระสรวล เห็นสมควรคู่ครองกันสองศรี. (อภัย).

ศรีตรัง
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Jacaranda filicifolia D. Don ในวงศ์ Bignoniaceae สูงประมาณ ๑๐ เมตร ใบเป็นฝอยเล็ก ดอกสีนํ้าเงินปนม่วง.

ศรีสังคีต
หมายถึง น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.

ศรุตะ
หมายถึง [สะรุตะ] ก. ได้ยิน, ได้ฟัง; มีชื่อเสียง, มีผู้รู้จัก. (ส.).

ศรุติ
หมายถึง [สะรุติ] น. สิ่งที่ได้ยิน, กิตติศัพท์; พระเวท. (ส.).

ศฤคาล,สฤคาล
หมายถึง [สฺริคาน] น. หมาจิ้งจอก. (ส.).

ศฤงคาร
หมายถึง [สิงคาน, สะหฺริงคาน] น. สิ่งให้เกิดความรัก, บริวารหญิงผู้บำเรอความรัก เช่น สาวศฤงคารคนใช้. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์). (ส. ศฺฤงฺคาร ว่า ความใคร่).

ศฤงคารรส
หมายถึง [สะหฺริงคานระรด] (วรรณ) น. รส ๑ ใน ๙ รสของวรรณคดี มีเนื้อเรื่องเกี่ยวกับความรัก เช่น เรื่องลิลิตพระลอมีเนื้อเรื่องเป็นศฤงคารรส.

ศฤงคาริน,ศฤงคารี
หมายถึง ว. ผู้มีศฤงคาร. (ส. ศฺฤงฺคาริน).

ศฤงค์
หมายถึง [สฺริง] น. เขาสัตว์; ยอดของสถานที่ต่าง ๆ. (ส.).

ศลภะ
หมายถึง [สะละพะ] น. แมลงมีปีก. (ส.).

ศลัถ
หมายถึง [สะลัด] น. ลุ่ย, หลุด; หลวม, ไม่แน่น. (ส.).

ศลิษฏ์
หมายถึง [สะหฺลิด] ว. ติด, แนบ, เกี่ยวข้อง. (ส.).

ศลิษา
หมายถึง [สะลิ-] น. การกอดรัด. (ส.).

ศวศุระ
หมายถึง น. พ่อตา, พ่อผัว. (ส. ศฺวศุร; ป. สสฺสุร).

ศวะ
หมายถึง น. ศพ. (ส.; ป. ฉว).

ศวัส
หมายถึง [สะวัด] น. วันพรุ่งนี้. (ส. ศฺวสฺ; ป. เสฺว).

ศวัสนะ
หมายถึง น. การหายใจ. (ส. ศฺวสน).

ศวา,ศวาน
หมายถึง [สะวา, สะวาน] น. หมา. (ส. ศฺวา, ศฺวานฺ).

ศวาสะ
หมายถึง น. การหายใจ, ลมหายใจ. (ส. ศฺวาส).

ศศ,ศศ-,ศศะ
หมายถึง [สะสะ-] น. กระต่าย, รอยดำที่ปรากฏในดวงจันทร์ ซึ่งถือกันว่าคล้ายกระต่าย. (ส.; ป. สส).

ศศธร
หมายถึง น. ทรงไว้ซึ่งรูปกระต่าย คือ ดวงจันทร์. (ส.).

ศศพินทุ์,ศศลักษณ์
หมายถึง น. ดวงจันทร์. (ส.).

ศศิ
หมายถึง [สะสิ] (โหร) น. ชื่อยาม ๑ ใน ๘ ยามในเวลากลางคืน. (ดู ยาม).

ศศิ,ศศิ,ศศิน,ศศี
หมายถึง [สะสิ, สะสิน, สะสี] น. “ซึ่งมีกระต่าย” คือ ดวงจันทร์. (ส.).

ศศิกษัย
หมายถึง น. พระจันทร์แรม. (ส.).

ศศิขัณฑ์
หมายถึง น. เสี้ยวพระจันทร์. (ส.).

ศศิธร
หมายถึง น. ดวงจันทร์. (ส. ว่า พระอิศวรผู้มีพระจันทร์เป็นปิ่น).

ศศิมณฑล
หมายถึง น. ดวงพระจันทร์. (ส.).

ศศิวิมล
หมายถึง ว. บริสุทธิ์เพียงจันทร์. (ส.).

ศศิเคราะห์
หมายถึง น. จันทรคราส. (ส. ศศิคฺรห).

ศสา
หมายถึง [สะ-] น. แตงกวา. (ส.).

ศอ
หมายถึง น. คอ, ราชาศัพท์ ว่า พระศอ.

ศอก
หมายถึง น. ส่วนของแขน ตรงข้ามกับข้อพับ, ข้อศอก ก็ว่า; ช่วงของแขนตั้งแต่ปลายสุดของข้อพับไปถึงปลายนิ้วกลาง; มาตราวัดตามวิธีประเพณี ๑ ศอก เท่ากับ ๒ คืบ.

ศอกกลับ
หมายถึง ก. หมุนตัวตีศอกทางด้านหลัง เป็นท่ามวยไทยท่าหนึ่ง; โดยปริยายหมายความว่า ย้อนว่าสวนคำ, พูดตอบสวนควัน, เช่น พอเขาว่ามาก็ศอกกลับไป.

ศอกกำ,ศอกกำมา,ศอกตูม
หมายถึง น. ระยะตั้งแต่ข้อศอกจนสุดกำมือ โบราณใช้เป็นหน่วยวัดระยะ เช่น ๔ ศอกกับศอกกำมาหนึ่ง.

ศอกคู้
หมายถึง น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์หัสตะ มี ๕ ดวง, ดาวศีรษะช้าง ดาวหัสต หรือ ดาวหัฏฐะ ก็เรียก.

ศักดา
หมายถึง (ปาก) น. อำนาจ เช่น อวดศักดา แผลงศักดา. (ส.).

ศักดิ,ศักดิ-,ศักดิ์
หมายถึง น. อำนาจ, ความสามารถ, เช่น มีศักดิ์สูง ถือศักดิ์; กำลัง; ฐานะ เช่นมีศักดิ์และสิทธิแห่งปริญญานี้ทุกประการ; หอก, หลาว. (ส. ศกฺติ; ป. สตฺติ).

ศักดินา
หมายถึง น. (โบ) อำนาจปกครองที่นา คิดเป็นจำนวนไร่ต่างกันตามศักดิ์ของแต่ละคน เช่น พระโหราธิบดี เจ้ากรมโหรหน้า มีศักดินา ๓,๐๐๐ ไร่ ยาจก วรรณิพก ทาษ ลูกทาษ มีศักดินา ๕ ไร่. (สามดวง); (ปาก) คำประชดเรียกชนชั้นสูงหรือผู้ดีมีเงินว่าพวกศักดินา.

ศักดิ์ศรี
หมายถึง น. เกียรติศักดิ์ เช่น ประพฤติตนไม่สมศักดิ์ศรี.

ศักดิ์สิทธิ์
หมายถึง ว. ที่เชื่อถือว่ามีอำนาจอาจบันดาลให้สำเร็จได้ดังประสงค์, ขลัง, เช่น สิ่งศักดิ์สิทธิ์ วัตถุมงคลศักดิ์สิทธิ์.

ศักติ
หมายถึง น. ชื่อนิกายใหญ่นิกายหนึ่งใน ๓ นิกายของศาสนาฮินดู (คือ นิกายไวษณพ ไศวะ และศักติ) บูชาเทวีซึ่งโดยมากหมายเอาพระทุรคาผู้เป็นศักติ เป็นศรี หรือเป็นชายาของพระศิวะ.