คำในภาษาไทย หมวด ผ

ผ
หมายถึง พยัญชนะตัวที่ ๒๘ เป็นพวกอักษรสูง.

ผก
หมายถึง ก. หกกลับ, ปก; (ถิ่น-พายัพ) แอบ, ซ่อน, ดัก.

ผกผงก
หมายถึง ก. ผงกหัวขึ้นเหลียวดู.

ผกผัน
หมายถึง ก. หกหัน, ผันกลับ.

ผกา
หมายถึง น. ดอกไม้. (ข. ผฺกา).

ผกากรอง
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดในสกุล Lantana วงศ์ Verbenaceae เช่น ชนิด L. camara L. ลำต้นตรง กิ่งสี่เหลี่ยมมีหนามเล็กห่าง ๆ ดอกเป็นกระจุกสีชมพู หรือ แดงอมเหลือง ปลูกเป็นไม้ประดับ และแพร่พันธุ์จนเป็นวัชพืชในบางท้องที่, ก้ามกุ้ง ก็เรียก, ชนิด L. sellowiana Link. ลำต้นเลื้อย กิ่งไม่มีหนาม ดอกสีม่วง, ผกากรองเลื้อย ก็เรียก, ทั้ง ๒ ชนิดนี้เป็นไม้ต่างประเทศ; ชนิด L. trifolia L. ขึ้นในป่าโปร่งระดับสูงทางภาคเหนือ ลำต้นกลม ดอกสีม่วง.

ผกาย
หมายถึง น. ดาว; แสงกระจาย, โดยมากใช้ว่า ประกาย. (ข. ผฺกาย).

ผการาย
หมายถึง น. เรียกต้นหมากที่เพิ่งออกดอกประปราย.

ผกเรือก
หมายถึง น. ต้นไทร. (พจน. ๒๔๙๓).

ผคม
หมายถึง [ผะคม] ก. ไหว้, แผลงเป็น บังคม ก็ได้. (ข. บงฺคํ).

ผง
หมายถึง น. สิ่งละเอียด เช่น ตำแป้งจนเป็นผง; เศษหยากเยื่อ มักเรียกว่า ขี้ผง หรือ เศษผง. ว. ที่ละเอียด เช่น นมผง แป้งผง.

ผงก
หมายถึง [ผะหฺงก] ก. ยกหัวขึ้นน้อย ๆ, ก้มหัวลงแล้วเงยขึ้นโดยเร็วแสดงอาการยอมรับหรือเห็นด้วย.

ผงขาว
หมายถึง น. ยาเสพติดร้ายแรงชนิดหนึ่ง มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นสารประเภทแอลคาลอยด์ คือ มอร์ฟีน เฮโรอีน และแอลคาลอยด์อิ่น ๆ ที่ได้จากฝิ่น ลักษณะเป็นของแข็ง เมื่อทำให้ร้อนจะแปรสภาพเป็นไอ.

ผงคลี
หมายถึง น. ฝุ่นละเอียด, ละออง.

ผงชูรส
หมายถึง น. เกลือกรดชนิดหนึ่งชื่อโซเดียมไฮโดรเจนกลูทาเมต หรือโมโนโซเดียมกลูทาเมต มีสูตร HOOC·(CH2)2·CH(NH2)·COONa ลักษณะเป็นผลึกสีขาว ใช้ในการปรุงแต่งรสอาหาร.

ผงซักฟอก
หมายถึง น. สารอินทรีย์ชนิดหนึ่ง ลักษณะเป็นผง มีหลายชนิด มีองค์ประกอบที่สำคัญแตกต่างกัน เช่น ประกอบด้วยโซเดียมลอริลซัลเฟต (sodium lauryl sulphate) หรือโซเดียมอัลคิลอะริลซัลโฟเนต (sodium alkyl aryl sulphonate) เป็นต้น ใช้ประโยชน์ในการซักฟอกได้ดีกว่าสบู่ ทั้งใช้ซักฟอกในนํ้าอ่อน นํ้ากระด้าง หรือนํ้าเค็มได้ดี.

ผงฟู
หมายถึง น. สารผสมชนิดหนึ่ง ซึ่งเมื่อเปียกนํ้าหรือทำให้ร้อนจะให้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา มีองค์ประกอบที่สำคัญ คือ โซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต มีสูตร NaHCO3 ปนแป้ง ผสมคลุกเคล้ากับสารอื่นซึ่งมักเป็นกรดทาร์ทาริก มีสูตร HOOC·CHOH·CHOH·COOH หรือโพแทสเซียมไฮโดรเจนทาร์เทรต มีสูตร KHC4H4O6 หรือแคลเซียมไดไฮโดรเจนฟอสเฟต มีสูตร Ca(H2PO4)2 หรือสารส้ม ใช้ประโยชน์ทำให้ขนมปังและขนมบางประเภทมีเนื้อฟูพรุน.

ผงม
หมายถึง [ผะหฺงม] ก. ประคบประหงม.

ผงร
หมายถึง [ผะหฺงอน] ก. หงาย, ชูขึ้น, ทรงไว้, เช่น ข้าแต่พระผู้ผงรแผ่นแผ้ว. (ม. คำหลวง จุลพน); ชะเง้อขึ้น เช่น เสือผกผงร. (เสือโค). (ข. ผฺงาร).

ผงอน
หมายถึง [ผะหฺงอน] น. แผ่นดิน, (โบ) เขียนว่า ผงร ก็มี. ก. เอี้ยว, เลี้ยว.

ผงอบ
หมายถึง [ผะหฺงอบ] ว. อ่อนเพลียมาก, จวนจะสิ้นใจ.

ผงะ
หมายถึง [ผะหฺงะ] ก. แสดงอาการชะงักงันหรือถอยไปข้างหลังเมื่อประสบเหตุการณ์ประจันหน้าโดยกะทันหันไม่ทันรู้ตัวหรือคาดหมายมาก่อน.

ผงาด
หมายถึง [ผะหฺงาด] ว. สง่า, เด่น, ผาดโผน.

ผงเข้าตาตัวเอง
หมายถึง (สำ) น. เมื่อปัญหาหรือความเดือดร้อนเกิดแก่ผู้อื่น ช่วยแก้ไขให้เขาได้ แต่เมื่อเกิดแก่ตน กลับแก้ไขไม่ได้.

ผง่าน
หมายถึง [ผะหฺง่าน] ว. ผงาด เช่น ทั้งอกไหล่ก็ผายผึ่งผง่านโง. (ม. คำหลวง ชูชก).

ผจง
หมายถึง [ผะจง] น. ความตั้งใจ. ก. ตั้งใจทำให้ดี, บรรจง, เช่น ผจงแต่ง ผจงจัด. (ข. ผฺจง่).

ผจญ,ผจัญ
หมายถึง [ผะจน, ผะจัน] ก. พยายามต่อสู้, พยายามเอาชนะ, เช่น มารผจญ, ต่อสู้ดิ้นรนเพื่อเอาชนะ เช่น ผจญความทุกข์ยาก ผจญอุปสรรค, ประจญ หรือ ประจัญ ก็ว่า. (ข. ผฺจาญ่ ว่า ทำให้แพ้).

ผจญภัย
หมายถึง ก. ออกไปเสี่ยงสู้ภัยอันตราย.

ผจาน
หมายถึง ก. เปิดเผยความชั่ว, ประจาน. (ข. ผฺจาล ว่า ทำให้เข็ดหลาบ).

ผชุม
หมายถึง ก. ประชุม. (ข. ).

ผณิ,ผณิน
หมายถึง น. งู. (ป. ผณิ; ส. ผณินฺ).

ผณินทร,ผณิศวร
หมายถึง น. พญางู คือ นาคราช. (ส. ผณินฺ + อินฺทฺร; ส. ผณินฺ + อีศฺวร).

ผณินทรสมพัตสร
หมายถึง [ผะนินทฺระสมพัดสอน] น. ปีงูใหญ่, ปีมะโรง. (ป. ผณิ + ส. อินฺทฺร + ส. สํวตฺสร).

ผด
หมายถึง น. ชื่อโรคผิวหนังชนิดหนึ่ง ขึ้นเป็นผื่นเม็ดเล็ก ๆ ตามผิวหนัง มักเกิดในเวลาที่มีอากาศร้อนอบอ้าว มีอาการคัน.

ผดุง
หมายถึง ประดุง, ค้ำ, ค้ำจุน, ระวัง, อุดหนุน

ผดุงครรภ์
หมายถึง [ผะดุงคัน] น. ผู้ทำการคลอดบุตรแผนปัจจุบัน.

ผทม
หมายถึง [ผะทม] ก. นอน (ใช้แก่เจ้านาย), ประทม หรือ บรรทม ก็ใช้. (ข. ผฺทํ).

ผทมเพลิง
หมายถึง ก. อยู่ไฟ.

ผนวก
หมายถึง [ผะหฺนวก] ก. เพิ่มเข้า, บวกเข้า, เช่น ผนวกดินแดน.

ผนวช
หมายถึง [ผะหฺนวด] (ราชา) ก. บวช.

ผนัง
หมายถึง [ผะหฺนัง] น. ฝาที่ก่ออิฐถือปูน, ฝาทึบที่โบกปูน, โดยปริยายหมายถึงสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ผนังถ้ำ.

ผนิด
หมายถึง [ผะหฺนิด] ก. ปิดให้แน่น เช่น พอเขียนหมดเข้าผนิดปิดตรา. (อิเหนา).

ผนึก
หมายถึง [ผะหฺนึก] ก. ติดให้แน่น เช่น ผนึกซอง ผนึกตรา, อัดให้แน่นเป็นปึก เช่น ผนึกกระดาษหลาย ๆ แผ่นให้เป็นปึกเดียวกัน, ปิดให้แน่น เช่น ผนึกไห, รวมกันให้เป็นปึกแผ่น เช่น ผนึกกำลัง. น. การนำช้างเล็กไปโดยใช้ช้างใหญ่ขนาบไป; เครื่องใช้ที่มีลักษณะแคบสำหรับสอดใส่สิ่งของ.

ผม
หมายถึง น. ขนที่ขึ้นอยู่บนศีรษะ โดยปรกติเป็นเส้นยาว, บางทีก็ใช้เข้าคู่กับคำ เผ้า เป็น ผมเผ้า หรือ เผ้าผม.

ผม
หมายถึง ส. คำใช้แทนตัวผู้พูด เพศชาย ใช้พูดโดยสุภาพ, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑.

ผมจุก
หมายถึง น. ผมเด็ก ๆ ที่ขมวดเอาไว้ตรงขม่อม, จุก หรือ หัวจุก ก็เรียก.

ผมชิงเกิล
หมายถึง น. ทรงผมผู้หญิงที่ซอยผมด้านหลังไล่ระดับกันลงมาถึงต้นคอ. (อ. shingle).

ผมดอกกระทุ่ม
หมายถึง น. ทรงผมผู้หญิงที่ตัดสั้นแล้วหวีเสยให้เป็นพุ่มคล้ายดอกกระทุ่ม ไม่มีจอน.

ผมทรงมหาดไทย
หมายถึง (โบ) น. ทรงผมผู้ชายที่โกนรอบศีรษะ แต่ไว้ยาวตรงกลางกระหม่อม แล้วหวีแต่งเรือนผมตามแต่จะเห็นงาม, ผมหลักแจว ก็ว่า.

ผมทัด
หมายถึง น. ทรงผมผู้หญิงที่มีผมยื่นยาวทั้ง ๒ ข้างจอนผมสำหรับทัดหู.

ผมนาง
หมายถึง น. ชื่อปลาทะเลชนิด Alectis ciliaris, A. indica และ Carangoides armatus ในวงศ์ Carangidae ลำตัวสั้น กว้าง แบนข้างมาก คอดหางเล็ก เกล็ดละเอียด เว้นแต่ที่ส่วนท้ายของเส้นข้างตัว โดยเฉพาะบริเวณคอดหางเกล็ดจะขยายใหญ่เป็นสันแข็ง มีกระดูกเป็นหนาม ๒ อัน โผล่อยู่หน้าครีบก้น ที่สำคัญคือ ต่างก็มีก้านครีบหลังตอนที่ ๒ และครีบก้นที่เป็นเส้นยาวมาก ลำตัวสีเงิน เฉพาะใกล้สันหลังเป็นสีฟ้าอมเทา ในระยะที่เป็นปลาขนาดเล็กจะมีลายพาดขวางเป็นบั้งสีเทาอยู่หลายแถบ เส้นครีบที่เป็นลายยาวมีสีคลํ้าหรือดำ จึงได้ชื่อว่า ผมนาง เฉพาะชนิด A. indica มีขนาดยาวได้ถึง ๘๐ เซนติเมตร.

ผมบ๊อบ
หมายถึง น. ทรงผมผู้หญิงที่ตัดปลายด้านหลังให้เสมอกัน ยาวราวระดับต้นคอ. (อ. bob).

ผมปีก
หมายถึง น. ทรงผมผู้หญิงที่ไว้ผมยาวแต่เฉพาะกลางกระหม่อมคล้ายผมทรงมหาดไทย ด้านหลังยาวประบ่า.

ผมมวย
หมายถึง น. ทรงผมที่ไว้ยาวแล้วเกล้าเป็นมวย.

ผมมหาดไทย
หมายถึง (โบ) น. ทรงผมผู้ชายที่โกนรอบศีรษะ แต่ไว้ยาวตรงกลางกระหม่อม แล้วหวีแต่งเรือนผมตามแต่จะเห็นงาม, ผมหลักแจว ก็ว่า.

ผมม้า
หมายถึง น. ทรงผมผู้หญิงที่หวีส่วนหนึ่งลงมาปรกหน้าผากราวระดับคิ้ว.

ผมรองทรง
หมายถึง น. ทรงผมผู้ชายที่ตัดข้างล่างสั้น ข้างบนยาว.

ผมลานบิน
หมายถึง น. ทรงผมผู้ชายที่ตัดข้างล่างสั้นเกรียน ข้างบนราบเสมอกัน.

ผมสองสี
หมายถึง ว. มีอายุแล้ว หมายถึง คนที่มีผมหงอกบ้างแล้ว เช่น เขาเป็นคนผมสองสีแล้ว. น. คนมีอายุแล้ว (มักใช้พูดในเชิงกระทบกระเทียบ) เช่น ผมสองสีแล้วยังทำเป็นเด็ก ผมสองสีแล้วยังพูดจาเชื่อถือไม่ได้, สองผม ก็ว่า.

ผมหลักแจว
หมายถึง น. ผมทรงมหาดไทย.

ผมเปีย
หมายถึง น. ผมที่ไว้ยาวบริเวณท้ายทอย, ผมที่ถักห้อยยาวลงมา, เปีย หรือ หางเปีย ก็เรียก.

ผมเป๋
หมายถึง น. ทรงผมผู้ชายที่หวีแสกข้าง.

ผมแกละ
หมายถึง [-แกฺละ] น. ผมเด็กผู้ชายที่เอาไว้เป็นแหยมตรงแง่ศีรษะ.

ผมโป่ง
หมายถึง น. ทรงผมผู้หญิงที่มีช้องหนุนให้ผมโป่งแล้วเกล้าเป็นมวย.

ผมไฟ
หมายถึง น. ผมเดิมของทารกที่ติดมาแต่กำเนิด, ที่เรียกว่าผมไฟนั้นเพราะแต่เดิมมารดาทารกต้องอยู่ไฟ.

ผยอง
หมายถึง [ผะหฺยอง] ก. เผ่นโผน; ลำพอง, เย่อหยิ่ง, ฮึกเหิม.

ผย่ำเผยอ
หมายถึง [ผะหฺยํ่าผะเหฺยอ] ก. ปํ้า ๆ เป๋อ ๆ เช่น ทำหาวเรอพูดผยํ่าเผยอ. (พงศ. เลขา).

ผรณ,ผรณ-
หมายถึง [ผะระนะ-] น. การแผ่ไป, การซ่านไป. (ป.).

ผรณาปีติ
หมายถึง [ผะระ-] น. ปีติที่เกิดแล้วทำให้รู้สึกซาบซ่านไปทั่วร่างกาย. (ป.).

ผรสุ
หมายถึง [ผะระสุ] น. ขวาน. (ป.; ส. ปรศุ).

ผริต,ผริต-
หมายถึง [ผะหฺริด, ผะริตะ-] ก. แผ่ไป, ซ่านไป. (ป.).

ผรุพก
หมายถึง [ผะรุ-] น. กระโถน. (ส.).

ผรุส,ผรุส-
หมายถึง [ผะรุสะ-, ผะรุดสะ-] ว. หยาบ, หยาบคาย. (ป.).

ผรุสวาจา
หมายถึง [ผะรุสะวาจา, ผะรุดสะวาจา] น. คำหยาบ. (ป.).

ผรุสวาท
หมายถึง [ผะรุสะวาด, ผะรุดสะวาด] น. คำหยาบ. (ป.).

ผล
หมายถึง น. ลูกไม้ เช่น ผลมะม่วง ผลมะปราง; สิ่งที่เกิดจากการกระทำ เช่น ผลแห่งการทำดี ผลแห่งการทำชั่ว; ประโยชน์ที่ได้รับ เช่น ทำนาได้ผล เรียนได้ผล; ในพระพุทธศาสนา เป็นชื่อแห่งโลกุตรธรรม มี ๔ ชั้น คือ โสดาปัตติผล สกิทาคามิผล อนาคามิผล อรหัตผล, คู่กับ มรรค; ลักษณนามเรียกผลไม้ เช่น มะม่วง ๒ ผล มะปราง ๓ ผล; จำนวนที่ได้จากการคำนวณ เช่น ๕ กับ ๗ บวกกัน ได้ผลเท่ากับ ๑๒, ผลลัพธ์ ก็ว่า. (ป., ส.).

ผลก
หมายถึง [ผะหฺลก] (โบ) ว. บ่อย ๆ, เนือง ๆ.

ผลคุน
หมายถึง [ผนละคุน] น. เดือนผาลคุน คือ เดือน ๔ ตกในราวเดือนมีนาคม. (ส.; ป. ผคฺคุณ).

ผลคุนี
หมายถึง [ผนละคุนี] น. ชื่อดาวนักษัตรมี ๔ ดวง เรียกว่า ดาวเพดาน เมื่อแยกเพียง ๒ ดวงหน้า เรียกว่า บุรพผลคุนี เป็นดาวฤกษ์ที่ ๑๑ คือ ดาววัวตัวผู้ หรือ ดาวงูเมีย, อีก ๒ ดวงหลัง เรียกว่า อุตรผลคุนี เป็นดาวฤกษ์ที่ ๑๒ คือ ดาวเพดาน หรือ ดาววัวตัวเมีย. (ส.; ป. ผคฺคุณี).

ผลคุนีบูรพมาส
หมายถึง [-บูระพะมาด] น. วันเพ็ญในนักษัตรอุตรผลคุนี. (ส. ผาลคุนี + ปูรฺว + มาส).

ผลง
หมายถึง [ผฺลง] ก. ปลิดปลง, ฆ่าให้ตาย.

ผลพลอยได้
หมายถึง น. สิ่งที่ได้รับนอกเหนือจากผลที่ได้ตามความมุ่งหมาย.

ผลลัพธ์
หมายถึง น. จำนวนที่ได้จากการคำนวณ เช่น ถอดกรณฑ์ที่ ๒ ของ ๔๙ ได้ผลลัพธ์เป็น ๗, ผล ก็ว่า.

ผลอ
หมายถึง [ผฺลอ] ว. โบ๋, โหว, เช่น ปากผลอ; ประจบประแจง เช่น พูดผลอ.

ผละ
หมายถึง [ผฺละ] ก. แยกออก เช่น นักมวยชกแล้วผละออก, ละทิ้งไปโดยกะทันหัน เช่น ผละไปจากการประชุม.

ผละงาน
หมายถึง ก. ละทิ้งการงานไปโดยกะทันหัน, นัดหยุดงาน.

ผลัก
หมายถึง [ผฺลัก] ก. ใช้มือดันให้พ้นตัวหรือให้เคลื่อนที่ไปทันที เช่น ผลักประตู.

ผลัด
หมายถึง [ผฺลัด] ก. เปลี่ยนแทนที่ เช่น ผลัดเสื้อผ้า ผลัดเวร ผลัดใบ ผลัดขน. น. ลักษณนามเรียกการผลัดเปลี่ยนเวรยาม เช่น เปลี่ยนเวรวันละ ๓ ผลัด.

ผลัดเปลี่ยน
หมายถึง ก. ผลัดกันประจำหน้าที่ เช่น ผลัดเปลี่ยนเวรยาม.

ผลัดแผ่นดิน
หมายถึง ก. เปลี่ยนพระเจ้าแผ่นดิน คือ พระเจ้าแผ่นดินองค์ใหม่ขึ้นครองราชสมบัติ, เปลี่ยนแผ่นดิน ก็ว่า.

ผลับ
หมายถึง [ผฺลับ] ว. เร็ว; เสียงอย่างเสียงสุนัขกินนํ้าข้าว.

ผลัวะ
หมายถึง [ผฺลัวะ] ว. อาการที่ผลุนผลันเข้าไปหรือออกมาอย่างรวดเร็ว เช่น เปิดประตูผลัวะเข้าไป; เสียงดังอย่างเอาดินปาพุ่มไม้หรืออย่างเสียงนกเขาที่บินออกจากพุ่มไม้.

ผลา
หมายถึง [ผฺลา] น. ง้าว; ก้อนหิน. ว. กล้า; คม.

ผลาญ
หมายถึง [ผฺลาน] ก. ทำลายให้หมดสิ้นไป, บางทีหมายถึงทำลายทรัพย์สมบัติให้หมดสิ้นไป เช่น ผลาญพ่อผลาญแม่ คือ ทำลายทรัพย์สมบัติของพ่อแม่ให้หมดสิ้นไป.

ผลานิสงส์
หมายถึง [ผะ-] น. ความไหลออกแห่งผล (ความดี), ผลแห่งบุญกุศล. (ป.).

ผลาผล
หมายถึง [ผะลาผน] น. ลูกไม้ใหญ่น้อย. (ป.).

ผลาหาร
หมายถึง [ผะลาหาน] น. อาหารคือลูกไม้.

ผลิ
หมายถึง [ผฺลิ] ก. เริ่มงอกปริออกมา, เริ่มแตกดอกออกใบ, เช่น ดอกไม้ผลิ ใบไม้ผลิ.

ผลิก,ผลิก-,ผลิกะ
หมายถึง [ผะลิกะ-] น. ผลึก. (ป.).

ผลิกศิขรี
หมายถึง [-สิขะรี] น. เขาแก้วผลึก คือ เขาไกรลาส. (ป. ผลิก + ส. ศิขรี).