คำในภาษาไทย หมวด ซ

ซ
หมายถึง พยัญชนะตัวที่ ๑๑ นับเป็นพวกอักษรตํ่า ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กดในคำที่มาจากภาษาต่างประเทศ เช่น กอซ.

ซก,ซ่ก
หมายถึง ก. เปียกชุ่มจนถึงหยด เช่น เหงื่อซก.

ซงดำ
หมายถึง น. โซ่ง, ซ่ง หรือ ไทยดำ ก็เรียก. (ดู โซ่ง).

ซง้า
หมายถึง [ซะ-] น. ปีมะเมีย. (ไทยเหนือ).

ซด
หมายถึง ก. อาการที่กินนํ้าร้อน นํ้าชา หรือนํ้าแกงทีละน้อย ๆ มักมีเสียงดังซู้ด.

ซน
หมายถึง ก. เอาฟืนที่ไหม้ไฟบ้างแล้วซุกเข้าไปในกองไฟเรียกว่า ซนไฟ.

ซน
หมายถึง ก. อาการที่อยู่ไม่สุขจับโน่นฉวยนี่หรือเล่นไม่เป็นเรื่องเป็นราวทำให้เดือดร้อนเสียหาย.

ซบ
หมายถึง ก. เอาหน้าฟุบแนบลงไป.

ซบเซา
หมายถึง ว. หงอยก๋อย, เงียบเหงา, ไม่เบิกบาน; ไม่คึกคักเช่นเดิม เช่น ตลาดการค้าเดี๋ยวนี้ซบเซาไป.

ซม
หมายถึง ว. อาการอย่างเป็นไข้ในระยะรุนแรงถึงกับนอนจนไม่อยากลืมตา เรียกว่า นอนซม.

ซมซาน
หมายถึง ก. กระเสือกกระสนไปอย่างสิ้นท่าหรือสิ้นคิด, ซาน หรือ ซานซม ก็ว่า. ว. งมงาย, ไม่รู้อะไร, เช่น โง่ซมซาน, ซานซม ก็ว่า.

ซรอกซรัง
หมายถึง [ซฺรอกซฺรัง] (แบบ) ก. ซุกซ่อน, ซ่อนเร้น, เช่น อย่าทันเห็นแม่ออก ชีสู่ซรอกซรังไป. (ม. คำหลวง กุมาร), ซอกซัง ก็ว่า.

ซวด
หมายถึง (โบ) ก. เกินขนาด, นูนขึ้นสูงขึ้น, เช่น อันว่าสวภาพท้องบมิซวดเสมออก. (ม. คำหลวง ทศพร).

ซวดทรง
หมายถึง (โบ) น. ทรวดทรง, รูปร่าง, สัณฐาน.

ซวดเซ
หมายถึง ก. เอนไป, เอียงไป, จวนล้ม, เสียหลัก, (มักใช้แก่ฐานะความเป็นอยู่) เช่น ฐานะซวดเซ.

ซวน
หมายถึง ก. ถลาไปข้างหน้า เช่น เดินซวน, เอนไปจากแนว เช่น เสาซวน.

ซวนเซ
หมายถึง ก. เซถลาไปมา.

ซวย
หมายถึง (ปาก) ว. เคราะห์ร้าย, อับโชค. (จ.).

ซอ
หมายถึง น. ตอไม้ไผ่ค่อนข้างยาวที่เหลืออยู่ที่กอ.

ซอ
หมายถึง น. ชื่อเครื่องดนตรีพวกหนึ่งสำหรับสี ในพวกเครื่องสายหรือมโหรี มีคันชักสีให้ดัง มีหลายชนิด เช่น ซออู้ ซอด้วง, ลักษณนามว่า คัน. ก. ร้องเพลง, ขับร้อง, เช่น ขับซอยอราชเที้ยร ทุกเมือง. (ลอ).

ซอก
หมายถึง น. ช่องทางที่แคบ ๆ เช่น ซอกเขา ซอกหู ซอกคอ. ก. ซุก, ซุกแทรกเข้าไป, ซ่อน.

ซอกซอน
หมายถึง ก. ด้นดั้นไป, ชอนไชไป เช่น หนอนซอกซอนไป รากไม้ซอกซอนไป.

ซอกซัง
หมายถึง ก. ซุกซ่อน, ซ่อนเร้น.

ซอกแซก
หมายถึง ก. ดั้นด้นไปทุกซอกทุกมุมทั้ง ๆ ที่ไม่น่าจะไป เช่น ซอกแซกไป, เสาะค้นขึ้นมาถามแม้ในเรื่องที่ไม่น่าถาม เช่น ซอกแซกถาม. ว. ทุกแง่ทุกมุม เช่น ถามซอกแซก, เสาะหาสรรหามากิน เช่น กินซอกแซก, เป็นซอกเป็นตรอกมาก เช่น ทางซอกแซก.

ซอง
หมายถึง น. ซอกหรือช่องแคบ เช่น ซองหัวเรือท้ายเรือ เรียกว่า ซองเรือ; ซอกหรือช่องแคบที่ทำขึ้นสำหรับเอาช้างม้าวัวควายเข้าไปไว้ในที่บังคับ; เครื่องใช้ที่มีลักษณะแคบสำหรับสอดใส่สิ่งของ เช่น ซองธูป ซองพลู ซองจดหมาย ซองบุหรี่, ลักษณนามเรียกว่า ซอง เช่น ธูปซองหนึ่ง บุหรี่ ๒ ซอง; หน่วยของปริมาณของแท่งน้ำแข็งก้อนใหญ่ แบ่งออกได้เป็น ๔ กั๊ก; เครื่องจับปลาชนิดหนึ่ง รูปร่างคล้ายกระบอกแต่มีปากบานกว้าง มีงาแซงใส่ ก้นมีฝาทำด้วยไม้ไผ่เจาะรูปิด; เรียกไหชนิดหนึ่ง รูปร่างสูง ๆ ปากเล็กแคบ สำหรับใส่หัวผักกาดเค็มเป็นต้น.

ซองขาว
หมายถึง น. จดหมายให้ออกจากงานโดยไม่มีความผิด; ซองบรรจุเงินสินบนหรือค่าสินจ้างเพื่อให้ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง มักจะเป็นไปในทางมิชอบ.

ซองพลู
หมายถึง ดู จอบ ๓.

ซองมือ
หมายถึง น. ฝ่ามือที่รวมนิ้วมือให้ห่อเข้า, อุ้งมือ.

ซองหาง
หมายถึง น. ซอกโคนหาง, เครื่องคล้องโคนหางช้างม้า.

ซองแมว
หมายถึง ดู ซ้องแมว.

ซอน
หมายถึง ก. ชอนไป, เสียด, ซุก.

ซอม
หมายถึง น. เรียง (?) เช่น พลูเก้าซอม. (สุบิน).

ซอมซ่อ
หมายถึง [ซอมมะ-] ว. ไม่โอ่โถง เช่น บ้านซอมซ่อ, ขะมุกขะมอม เช่น แต่งตัวซอมซ่อ.

ซอย
หมายถึง ก. ทำถี่ ๆ เช่น ซอยเท้า, สับถี่ ๆ เช่น ซอยมะม่วง, หั่นถี่ ๆ เช่น ซอยหอม; ผ่าหรือตัดให้เป็นส่วนเล็ก ๆ เช่น ซอยไม้ระแนง. ว. เรียกทางย่อยหรือทางแยกจากทางใหญ่ เช่น ถนนซอย คลองซอย. น. ถนนหรือทางย่อยที่แยกจากทางใหญ่ เช่น ซอยลาดพร้าว ๑; ลักษณนามเรียกถนนหรือทางที่แยกจากถนนใหญ่ เช่น ถนนสายนี้มีหลายซอย.

ซอยผม
หมายถึง ก. ตัดแต่งผมให้มีรูปทรงต่าง ๆ.

ซอยไพ่
หมายถึง ก. นำไพ่ทั้งสำรับมาซอยถี่ ๆ เพื่อให้ไพ่สับที่กัน.

ซอส
หมายถึง น. เครื่องปรุงรส มีลักษณะเหลวหรือค่อนข้างข้น ใช้จิ้มหรือปรุงอาหารเพื่อให้มีรสชาติดีขึ้น. (อ. sauce).

ซอแซ
หมายถึง (โบ; กลอน) ว. เสียงจอแจ, ซ้อแซ้.

ซะซร้าว
หมายถึง [-ซ้าว] (กลอน) ว. เสียงร้องเซ็งแซ่.

ซะซอเซีย
หมายถึง (กลอน) ว. เสียงนกร้องจอแจ.

ซะซิกซะแซ
หมายถึง (กลอน) ว. เสียงร้องไห้มีสะอื้น.

ซะซิบ
หมายถึง (กลอน) ว. เสียงเช่นเสียงนกเล็ก ๆ ร้อง.

ซะซ่อง
หมายถึง (กลอน) ว. ซ่อง, เงื่อง.

ซะเซาะ
หมายถึง (กลอน) ก. เซาะ, ทำให้แหว่งเข้าไป, ทำให้พังเข้าไป.

ซะเซียบ
หมายถึง (กลอน) ว. เงียบเชียบ.

ซัก
หมายถึง (กฎ) ก. ทำให้สะอาดด้วยนํ้า; ไล่เลียงให้กระจ่างแจ้ง.

ซักค้าน
หมายถึง (กฎ) ดู ถามค้าน.

ซักซ้อม
หมายถึง ก. สอบให้แม่นยำ, สอบให้คล่อง, แนะกันไว้ล่วงหน้า, ซ้อมซัก ก็ว่า.

ซักฟอก
หมายถึง ก. ชำระให้หมดมลทิน; ซักถามให้ได้ความจะแจ้ง.

ซักส้าว
หมายถึง น. ชื่อการเล่นชนิดหนึ่งของเด็กโดยจับแขนดึงกันไปมา.

ซักแห้ง
หมายถึง ก. ทำความสะอาดเสื้อผ้าหรือสิ่งทอต่าง ๆ ด้วยวิธีพิเศษ เช่น ใช้สารเคมีโรยบนรอยเปื้อนแล้วปัดออก หรือแช่ลงในสารละลายเคมี.

ซักไซ้
หมายถึง ก. ไต่ถามไล่เลียงให้ถี่ถ้วน.

ซัง
หมายถึง น. ตอข้าวที่เกี่ยวรวงแล้ว; สิ่งที่เป็นเส้น ๆ หุ้มยวงขนุน; ฝักข้าวโพดที่เอาเมล็ดออกหมดแล้ว; ตาที่อยู่ตามมุมของกระดานดวด.

ซังกะตาย,ซังตาย
หมายถึง ว. ไม่เต็มใจ, ฝืนใจ, อย่างเสียไม่ได้, (มักใช้แก่กริยาทำ).

ซัด
หมายถึง ก. สาดโดยแรง เช่น ซัดทราย ซัดปูน, เหวี่ยงไปโดยแรง เช่น ซัดหอก, ทอด เช่น ซัดลูกบาศก์ ซัดเชือกบาศ, อาการที่คลื่นเหวี่ยงตัวไปมาโดยแรง เช่น คลื่นซัดฝั่ง, ป้ายความผิดไปถึงคนอื่น เช่น นายดำซัดนายขาว, รำทิ้งแขนออกไปข้างหน้า เช่น ซัดแขน; เบน เช่น พระอาทิตย์ซัดใต้ซัดเหนือ; คำค่อนว่าหมายความว่า ห่ม เช่นว่า ซัดแพรสี.

ซัด
หมายถึง น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Trigonella foenumgraecum L. ในวงศ์ Leguminosae เมล็ดใช้ทำยาได้ และใช้ต้มชุบผ้าให้มีกลิ่นหอม เรียกว่า ลูกซัด.

ซัดข้าวสาร
หมายถึง ก. สาดข้าวสารในการขับไล่ผีเป็นต้น.

ซัดทอด
หมายถึง ก. อ้างถึง, บ่งถึง; (กฎ) ให้การปรักปรำพาดพิงถึงบุคคลอื่น.

ซัดน้ำ
หมายถึง (โบ) ก. สาดนํ้าในพิธีแต่งงานบ่าวสาว.

ซัดยา
หมายถึง ก. ใส่ยาลงในเบ้าที่หลอมโลหะในการเล่นแร่แปรธาตุ.

ซัดเซ
หมายถึง ก. เที่ยวไปไม่เป็นตำแหน่งแห่งที่.

ซับ
หมายถึง ก. เอาของเช่นผ้าหรือกระดาษทาบลงที่นํ้าหรือสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นเพื่อให้แห้ง; (ถิ่น-อีสาน) ซึมซาบ, กำซาบ. น. รองในในการฝังเพชรหรือพลอยในกระเปาะแหวน; เรียกกระดาษที่ใช้ซับหมึกให้แห้งว่า กระดาษซับ; เรียกที่ที่มีน้ำซึมซาบอยู่ภายใต้ว่า ที่น้ำซับ.

ซับขนุน
หมายถึง ดู ใบขนุน (๑).

ซับซาบ
หมายถึง (ปาก) ก. ซึมซาบ.

ซับซี่
หมายถึง (โบ) ก. ซุบซิบพูดจากัน, กระซิบกัน.

ซับซ้อน
หมายถึง ก. ปะปนทับถมรวมกันอยู่หลายอย่างหลายเรื่อง, ยุ่งยากสับสนสะสางยาก, เช่น คดีซับซ้อน.

ซับพระพักตร์
หมายถึง (ราชา) น. ผ้าเช็ดหน้า.

ซับใน
หมายถึง น. ผ้าที่เย็บทาบอยู่ชั้นในของเครื่องแต่งกาย.

ซัลฟา
หมายถึง น. ชื่อยาประเภทหนึ่ง เป็นสารอินทรียสังเคราะห์ ประเภทอนุพันธ์ของกรดซัลฟานิลิก เช่น ซัลฟาไดอะซีน ซัลฟากัวนิดีน มีสมบัติหยุดยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย. (อ. sulpha).

ซั้ง
หมายถึง น. ที่ล่อปลาให้เข้าไปอยู่ ใช้ไม้ปักตามชายฝั่งลำแม่นํ้า เป็นรูปกลมบ้างรีบ้าง ภายในสุมด้วยกิ่งไม้เพื่อล่อปลาให้เข้าอาศัย เมื่อเวลาจะจับก็เอาเฝือกหรืออวนล้อมแล้วเอาไม้ที่สุมนั้นออก, กรํ่า หรือ กลํ่า ก็ว่า.

ซั้น
หมายถึง ว. นั้น; รีบ, เร็ว, ถี่, ติด ๆ กัน.

ซั้ว
หมายถึง ว. เสียงที่ไล่นกหรือไก่เป็นต้น.

ซั้ว
หมายถึง (ถิ่น-อีสาน) น. ชื่อแกงชนิดหนึ่ง มักต้มผักหลายชนิดให้สุกก่อนแล้วจึงนำมาหั่นหรือฉีกเป็นชิ้นเล็ก ๆ ใส่ลงในหม้อต้มใหม่พร้อมกับเครื่องปรุงประสมปลาร้า เช่น ซั้วไก่ ซั้วกบ.

ซา
หมายถึง น. ชื่อเรือโบราณชนิดหนึ่ง.

ซา
หมายถึง ก. ลดน้อยถอยลงกว่าที่เป็นอยู่, บรรเทาเบาลงกว่าที่เป็นอยู่, เช่น ฝนซา ไฟซา.

ซาก
หมายถึง น. ร่างของคนหรือสัตว์ที่ตายจนโทรมเหลือแต่เค้า, สิ่งก่อสร้างที่ปรักหักพังแล้วเหลือแต่เค้า.

ซาก
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Erythrophleum succirubrum Gagnep. และชนิด E. teysmannii Craib ในวงศ์ Leguminosae ขึ้นในป่าเบญจพรรณ เนื้อแข็งและหนัก ใช้เผาถ่านได้ดี ทุกส่วนมีพิษ กินตาย ชนิดแรกใบเกลี้ยง ชนิดหลังใบมีขน, อีสานเรียก ซาด หรือ พันซาด.

ซากดึกดำบรรพ์
หมายถึง น. ซากของพืชหรือสัตว์ดึกดำบรรพ์ที่ฝังอยู่เป็นเวลานานมาก จนกระทั่งกลายเป็นหิน. (อ. fossil).

ซากศพ
หมายถึง น. ร่างของคนที่ตายแล้ว.

ซาง
หมายถึง น. ชื่อไผ่หลายชนิดในสกุล Dendrocalamus วงศ์ Gramineae ชนิดปล้องเล็กบางยาวใช้เป็นลำกล้องเป่าลูกดอก หรือลูกดินเหนียวปั้นกลมเป็นต้น เรียกว่า ไม้ซาง.

ซาง
หมายถึง น. ชื่อโรคชนิดหนึ่ง ตามตำราแพทย์แผนโบราณว่าเป็นแก่เด็กเล็ก มีลักษณะเกิดเป็นเม็ดขึ้นในปากในคอ ลิ้นเป็นฝ้า มีอาการ เช่น ไม่กินนม ไม่กินข้าว ปวดหัวตัวร้อน มีชื่อต่าง ๆ เช่น ซางเพลิง ซางนํ้า ซางขโมย ซางโจร ซางโค.

ซาง,ซาง,ซ่าง,ซ่าง
หมายถึง (ถิ่น) น. บ่อนํ้า.

ซาด
หมายถึง (ถิ่น-อีสาน) น. ต้นซาก. (ดู ซาก ๒).

ซาน
หมายถึง ก. กระเสือกกระสนไปอย่างสิ้นท่าหรือสิ้นคิด, ซมซาน หรือ ซานซม ก็ว่า.

ซานซม
หมายถึง ก. กระเสือกกระสนไปอย่างสิ้นท่าหรือสิ้นคิด, ซาน หรือ ซมซาน ก็ว่า. ว. งมงาย, ไม่รู้อะไร, เช่น โง่ซานซม, ซมซาน ก็ว่า.

ซาบซึ้ง
หมายถึง ว. อาการที่รู้สึกจับใจอย่างลึกซึ้ง, อาการที่รู้สึกปีติปลาบปลื้ม.

ซาบซ่าน
หมายถึง ก. แล่นไปทั่วร่างกาย เช่น ปีติซาบซ่าน.

ซาลาเปา
หมายถึง น. ชื่อขนมชนิดหนึ่งของจีน ทำด้วยแป้งสาลีปั้นเป็นลูกกลม ข้างในใส่ไส้ มีทั้งไส้หวานและไส้เค็ม. (จ.).

ซาว
หมายถึง (ถิ่น-พายัพ) ว. ยี่สิบ.

ซาว
หมายถึง ก. เอาข้าวสารล้างนํ้าด้วยวิธีใช้มือคนให้ทั่วเพื่อให้สะอาดก่อนหุงต้ม เรียกว่า ซาวข้าว, โดยปริยายหมายถึงล้างสิ่งอื่นด้วยวิธีเช่นนั้น.

ซาวน้ำ
หมายถึง น. เครื่องกินกับขนมจีนปนกันหลายสิ่ง มีกุ้งแห้งป่น กระเทียมซอย สับปะรด หรือส้มต่าง ๆ เป็นต้น มักกินกับแจงลอน เรียกว่า ขนมจีนซาวนํ้า.

ซาวเสียง
หมายถึง ก. ลองพูดหรือทำอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อฟังความคิดเห็นจากผู้อื่นหรือคนจำนวนมาก, หยั่งเสียง ก็ว่า.

ซาหริ่ม
หมายถึง น. ชื่อขนมอย่างหนึ่ง ทำด้วยแป้งถั่วเขียว ลักษณะคล้ายลอดช่อง แต่ตัวเล็กและยาวกว่า กินกับนํ้ากะทิผสมนํ้าเชื่อม.

ซาแมเรียม
หมายถึง น. ธาตุลำดับที่ ๖๒ สัญลักษณ์ Sm เป็นโลหะหายาก ลักษณะเป็นของแข็ง หลอมละลายที่ ๑๐๗๒ °ซ. (อ. samarium).

ซำ
หมายถึง (ถิ่น-อีสาน) น. ที่น้ำซับ, ซับ.

ซิ,ซี
หมายถึง คำประกอบท้ายคำอื่นเพื่อเสริมข้อความให้เด่น ให้ชัด หรือให้สละสลวยเป็นต้น, โดยมากใช้กับกริยาเป็นเชิงบังคับ เชิงชวน หรือรับคำเป็นต้น เช่น ไปซิ มาซิ หรือ ไปซี มาซี, สิ ก็ว่า.

ซิก
หมายถึง ดู จามจุรี ๒.

ซิก,ซิก,ซิก ๆ
หมายถึง ว. เรียกอาการที่เหงื่อไหลซึมออกมาตามตัวว่า เหงื่อไหลซิก; เรียกอาการที่ร้องไห้ค่อย ๆ ว่า ร้องไห้ซิก ๆ, กระซิก ๆ ก็ว่า.

ซิก,ซิก,ซิกข์
หมายถึง น. ชื่อศาสนาหนึ่งในอินเดีย มีศาสดาชื่อ คุรุนานัก; ชื่อชาวอินเดียพวกหนึ่งที่นับถือศาสนาซิกข์ส่วนมากอยู่ในแคว้นปัญจาปประเทศอินเดีย, สิกข์ หรือ สิข ก็ว่า.

ซิกซี้
หมายถึง ก. หัวเราะเย้าหยอกกัน, ระริก, กระซิกกระซี้ ก็ว่า.